2S7M Małka – atomowa artyleria na wojnie w Ukrainie. Polska też ją miała

Podczas wojny w Ukrainie obie strony używają nietypowej broni. Są nią armaty samobieżne 2S7M Małka i 2S7 Pion kalibru 203 mm, opracowane jeszcze w czasach zimnej wojny. Ich obecność przykuwa uwagę nie tylko ze względu na rozmiary – to artyleria dostosowana do wystrzeliwania pocisków jądrowych.

Gdy powszechną uwagę zwracają wyrafinowane systemy uzbrojenia, jak inteligentne drony czy amunicja precyzyjna, klasyczna lufowa i rakietowa artyleria wydaje się pozostawać w cieniu. Niesłusznie, bo – jak pokazuje przebieg wojny w Ukrainie – nadal jest masowo stosowana i to na niej spoczywa główny ciężar prowadzenia walk.

Wśród wielu modeli stosowanej przez Rosję i Ukrainę broni, wyróżniają się armaty samobieżne 2S7M Małka (stosowane przez Rosję) i 2S7 Pion (używane przez Ukrainę).

Wersją bazową tej opracowanej w latach 70. XX wieku broni jest Pion. Małka to późniejsza modernizacja, która zwiększyła szybkostrzelność i zapas przewożonej amunicji. Mimo zmian, obie armaty są do siebie bliźniaczo podobne i mają zbliżone możliwości. Zmodernizowane Małki trafiły do rosyjskich oddziałów w grudniu 2021 roku.

2S7M Małka waży 46,5 tony i jest obsługiwana przez siedmioosobową załogę. Na gąsienicowym podwoziu została osadzona armata kalibru 203 mm, stosująca amunicję rozdzielnego ładowania. Oznacza to, że obsługa musi załadować osobno sam pocisk, a następnie ładunek miotający.

Armata samobieżna 2S7M Małka może prowadzić ogień przy pomocy kilku rodzajów amunicji. Podczas współczesnych konfliktów stosowana jest tylko klasyczna amunicja, jednak na potrzeby armaty opracowano także pociski chemiczne i z głowicą jądrową.

Zasięg ostrzału 110-kilogramowymi pociskami sięga 37,5 km, a zastosowanie lżejszych pocisków z dodatkowym napędem zwiększa donośność do 47,5 km.

Ważną cechą tej broni jest jej mobilność i zdolność do szybkiego przejścia z położenia bojowego w marszowe. Przy strzelaniu na duże dystanse pozwala to na wystrzelenie nawet dwóch pocisków i ruszenie z miejsca, zanim pierwszy z nich uderzy w cel.

Ma to na celu utrudnienie wykrycia miejsca, z którego prowadzony jest ostrzał (służą do tego m.in. radary artyleryjskie) i uniemożliwienie przeciwnikowi zastosowania skutecznego ognia kontrbateryjnego.

Ciekawą cechą systemu jest również wbudowany alarm, który – ze względu na skoki ciśnienia mogące skutkować uszkodzeniem słuchu – ostrzega najbliższe otoczenie na moment przed wystrzałem.

Małka ma także opuszczany na czas strzelania lemiesz, zwiększający stabilność całego systemu. Temu samemu służy możliwość opuszczenia kół napinających, co zwiększa odcinek styku gąsienic z gruntem.

System Pion/Małka jest obecnie używany w kilku armiach świata. Podczas wojny w Ukrainie stosują go obie strony. Broń tego typu była także na wyposażeniu Wojska Polskiego, które eksploatowało osiem sztuk tej broni. Polskie Piony zostały wycofane ze służby w 2006 roku.