The Sims, wirtualna rzeczywistość, Google - rzeczy, które wymyślił Stanisław Lem

Stanisław Lem w swoich powieściach science-fiction przewidział gadżety, z których korzystamy dziś. Jakie technologie wymyślił pisarz?

Stanisław Lem o czytnikach, z których korzystamy dzisiaj, pisał już w 1961 roku, w powieści _ Powrót z gwiazd _. Pisarz przewidział nie tylko sam fakt istnienia takich gadżetów, ale też modę na narzekanie, że papier był lepszy.

_ Całe popołudnie spędziłem w księgarni. Nie było w niej książek. Nie drukowano ich już od pół wieku bez mała. A tak się na nie cieszyłem, po mikrofilmach, z których składała się biblioteka Prometeusza. Nic z tego. Nie można już było szperać po półkach, ważyć w ręce tomów, czuć ich ciężaru, zapowiadającego rozmiar lektury. Księgarnia przypominała raczej elektronowe laboratorium. Książki to były kryształki z utrwaloną treścią. Czytać można je było przy pomocy optonu. Był nawet podobny do książki, ale o jednej, jedynej stronicy między okładkami. Za dotknięciem pojawiały się na niej kolejne karty tekstu. _

_ Ale optonów mało używano, jak mi powiedział robot-sprzedawca. Publiczność wolała lektany - czytały głośno, można je było nastawiać na dowolny rodzaj głosu, tempo i modulację - pisał jeszcze w Powrocie z gwiazd Lem _. Czyli nie tylko e-booki, ale i audiobooki opisał pisarz na długo przed ich powstaniem. No i robotów-sprzedawców...

Kultowa seria gier, w której sterujemy życiem wirtualnych ludzików, powstała między innymi dzięki Stanisławowi Lemowi. O inspiracji twórczością polskiego pisarza mówił sam twórca gry, Will Wright. Bohaterowie _ Cyberiady _ tworzyli światy, które zamieszkałe były przez symulacje ludzi. Brzmi znajomo, prawda? Wszak właśnie tym jest seria The Sims czy też inne gry strategiczne.

Dziś wirtualna rzeczywistość jest już ogólnodostępna - na rynku mamy Oculus Rift, HTC Vivie, mobilne Samsung Gear VR, a za moment zadebiutuje PlayStation VR. O tej technologii, tworzącej alternatywne światy po których można się poruszać, Lem pisał w _ Summa technologiae _w 1964. Lem zwracał uwagę na to, że w wirtualnym świecie będzie można się zatracić. Podobne opinie wygłaszane są przez wielu przeciwników technologii VR.

_ Trion może magazynować nie tylko obrazy świetlne, sprowadzone do zmian jego struktury krystalicznej, a więc podobizny stronic książkowych, nie tylko wszelkiego rodzaju fotografie, mapy, obrazy, wykresy czy tablice, jednym słowem wszystko, co można przedstawić w sposób dostępny odczytaniu wzrokiem. Trion może magazynować równie łatwo dźwięki, a więc głos ludzki, jak i muzykę, istnieje też metoda zapisu woni. _

Tak pisał Lem w_ Obłoku Magellana _. Wprawdzie zapis woni wciąż nie jest jeszcze możliwy, ale reszta się zgadza - takie możliwości zapewnia nam przecież wyszukiwarka. Google zajmuje się wiadomościami, mapami czy zdjęciami, a u Lema można było przeczytać o tym już w 1955.

W tej samej powieści Lem wspomina o _ kieszonkowym odbiorniku _, z którego skorzystać można wszędzie. Możemy się spierać, czy mowa tutaj o tablecie czy smartfonie, ale nie da się ukryć, że mobilne urządzenia Lem wymyślił jeszcze w latach pięćdziesiątych.

Również w _ Obłoku Magellana _czytamy o czymś, co od razu kojarzy się z drukiem 3D. Pamiętajcie - książka ukazała się w roku 1955!

_ Wreszcie trion może zawierać zapis "recepty produkcyjnej". Połączony Z nim drogą radiową automat wykonuje potrzebny odbiorcy przedmiot i w taki sposób mogą zostać zaspokojone nawet najwymyślniejsze zachcianki fantastów pragnących mieć meble w stylu starożytnym czy najniezwykiejsze odzienie, trudno bowiem rozsyłać we wszystkie części Ziemi niewyobrażalną różnorodność dóbr, jakich może ktoś z rzadka zapragnąć. _

A w 2016 drukarkę 3D można kupić w hipermarkecie.

A raczej - czego nie powiedział. Od dawna przypisuje mu się ten cytat: _ Dopóki nie skorzystałem z Internetu, nie wiedziałem, że na świecie jest tylu idiotów. _

Sęk w tym, że nie znajdziemy źródła, które by to potwierdzało. Kiedy więc mówimy o przedmiotach, które Lem wymyślił, warto wspomnieć słowa, których nie powiedział.