10 niezwykłych wynalazków, które zostały odkryte przez przypadek

Czasem zmieniają historię ludzkości, czasem rewolucjonizują medycynę. Innym razem odmieniają na zawsze codzienne życie milionów ludzi. Łączy je jedno... przypadek, który odegrał kluczową rolę w odkryciu tych wynalazków.

Sztuczny neuron, kewlar, LSD czy kuchenka mikrofalowa... bo to o nich mowa, zawdzięczamy zbiegowi okoliczności, wypadkowi lub pomyłce, które w połączeniu ze spostrzegawczością naukowców pozwoliły na przełomowe odkrycie. Bo wchodząc do laboratorium, nigdy nie wiadomo, jaki będzie efekt prac i kiedy z ust badacza padnie "Eureka".

Ile w naszej historii jest przypadku. Zobaczcie sami...

Zestawienie przełomowych wynalazków, które zawdzięczamy przypadkowi, musi zacząć się od odkrycia, które odmieniło oblicze medycyny, a powstało przez zupełny przypadek.

„To natura wyprodukowała penicylinę, ja ją tylko odkryłem” – powiedział Alexander Fleming, ojciec antybiotyków. W 1928 r. szkocki bakteriolog i lekarz porządkując laboratorium po powrocie z urlopu zauważył, że na przypadkowo pozostawionej bez zamknięcia szalce Petriego zawierającej chorobotwórcze bakterie Staphylococcus (gronkowce) wyrosła niebiesko-zielonkawa pleśń.

Fleming zaobserwował, że dookoła miejsca gdzie rozwijała się pleśń przestały rosnąć bakterie, co oznaczało, że pleśń wydzielała bakteriobójczą substancję.

Dalsze prace nad tym odkryciem doprowadziły do opracowania penicyliny, pierwszego antybiotyku, który uratował życie milionom ludzi. W 1945 r. otrzymał nagrodę Nobla za swoje przypadkowe odkrycie.

Takie przypadkowe odkrycia dzieją się i dziś i to także w polskich laboratoriach, np. w krakowskiej AGH.

W 2013 r. grupa naukowców z Wydziału Metali Nieżelaznych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, pod przewodnictwem profesora Konrada Szaciłowskiego, ogłosiła stworzenie pierwszego w Polsce sztucznego neuronu.

Jak sam wspomina, przełomowym momentem w pracach nad sztucznym tworem o takich samych właściwościach jak żywe neruony, był przypadek, a właściwie wizyta rzecznika prasowego uczelni. W trakcie pokazu dla prasy okazało się, że obserwowany efekt eksperymentu był wyłącznie wynikiem błędnego działania aparatury.

- Mieliśmy dwa wyjścia - albo wycofać materiał z emisji albo dokonać rzeczywistego odkrycia - tak wspomina ten moment prof. Konrad Szaciłowski w wywiadzie dla platonTV.

Grupa naukowców, postawiona pod ścianą, w ciągu trzech dni dokonała właściwego odkrycia i tak pierwszy polski sztuczny neuron stał się faktem.

Polski akcent znajdujemy również w wynalazku, który najpierw zrewolucjonizował technologie wojskowe, a z czasem wszedł do codziennego życia i służy obecnie milionom ludzi.

Mowa o kevlarze, jednym z najmocniejszych materiałów świata, który został odkryty przez amerykańską chemiczkę polskiego pochodzenia - Stephanie Kwolek.

Materiał powstał w roku 1965 w laboratoriach firmy DuPont, podczas prac nad udoskonaleniem opon rowerowych. Wynikiem badań nad zastąpieniem stalowych wzmocnień stosowanych w oponach lżejszym materiałem, był polimer, pięć razy mocniejszy od stali.

Kevlar, dzięki swoim właściwościom, szybko trafił do wojska, a obecnie spotkać go możemy w butach sportowych, plecach a nawet w jeansach.

Nie byłoby w naszych kuchniach tego urządzenia, gdyby nie przypadkowe odkrycie w wojskowym laboratorium.

Za wynalazcę kuchenki mikrofalowej uważa się amerykańskiego inżyniera Percy'ego Spencera, który pracował nad wytwarzaniem fal elektromagnetycznych stosowanych w urządzeniach radarowych.

W trakcie testów odkrył, że mikrofale roztopiły batonik w jego kieszeni, co skłoniło do prowadzenia prac w zupełnie innym kierunku. W ten sposób powstały kuchenki mikrofalowe.

Dziś są podstawowym narzędziem diagnostycznym w medycynie. Odkrycie właściwości promieniowania RTG nie byłoby możliwe, gdyby nie spostrzegawczość niemieckiego fizyka Wilhelma Conarda Roentgena i odrobina szczęścia i przypadku.

Podczas prac nad promieniami katodowymi badacz wsadził rękę między rurę próżniową, a ekran i zaobserwował na nim ciemne cienie kości na tle lekko zacienionego zarysu swojej dłoni.

To pozwoliło mu na przełomowe obserwacje na temat przenikania tego rodzaju promieniowania, które nie tylko przyniosły rewolucję w medycynie, ale uczyniły naukowca nieśmiertelnym. Od jego nazwiska ta technologia nazywana do dziś jest rentgenem.

Na pierwszym udokumentowanym zdjęcie RTG uwieczniona została ręka żony Wilhelma Roentgena.

Politetrafluoroetylen w skrócie PTFE. Za tą nazwą kryje się materiał, który towarzyszy nam każdego dnia. On również został odkryty przez przypadek.

Roy Punkett prowadził w firmie DuPont badania nad substancjami znajdującymi zastosowanie w chłodnictwie. Podczas jednego z eksperymentów, w 1938 r. zmieszał dwa rodzaje gazów i pozostawił je na noc w chłodni.

Na drugi dzień odkrył substancję o zupełnie niezwykłych właściwościach, która osiadła na ściankach kanistra. Nowy materiał charakteryzował się nie tylko odpornością na wysokie i niskie temperatury, ale także miał współczynnik tarcia zbliżony do lodu. Był również dobrym izolatorem obojętnym chemicznie.

Te właściwości sprawiły, że teflon od razu zrobił karierę w wojsku. Cywilne użycie tego niezwykłego materiału zawdzięczamy z kolei francuskiemu inżynierowi, Markowi Gregoire, który wyprodukował w połowie lat pięćdziesiątych pierwszą patelnie pokrytą Teflonem.

Użyteczność tego urządzenia skłoniła go do założenia firmy, zajmującej się produkcją naczyń pokrytych Teflonem. Firma nazwana została Tefal i zna ją prawie każda gospodyni domowa.

Ta niebieska pigułka uratowała życie seksualne wielu mężczyzn, jednak powstała nie w toku wytężonych prac nad zaburzeniami erekcji, a zupełnie przypadkowo.

Działanie Viagry, a właściwie jej składnika aktywnego, czyli Cytrynianu Sildenafilu, zostało odkryte podczas badań nad preparatami na inne schorzenia. Substancja stosowana była w leczeniu nadciśnienia i dusznicy bolesnej. Gdy okazało się w trakcie testów klinicznych, prowadzonych przez firmę Pfizer, że efektem ubocznym leku jest... erekcja, sprawy potoczyły się szybko.

W ciągu zaledwie dwunastu miesięcy Viagra stała się najpopularniejszym lekiem świata.

Czasem prace nad przełomowymi technologiami czy lekarstwami, mającymi uleczyć ludzkość, prowadzą do odkryć, które - owszem - przynoszą rewolucję, ale w zupełnie innym wymiarze życia. Przykładem może być kultowy od ponad 130 lat napój - Coca-Cola.

Amerykański farmaceuta, John Pemberton eksperymentował z syropem z koki, orzeszków kola i cukru, który miał być remedium na różnego rodzaju przypadłości - od bólu głowy po nerwice. Nie podejrzewał nawet, że stworzy recepturę, która po rozcieńczeniu stanie się najpopularniejszym napojem słodzonym świata.

Wystarczyła jeszcze chwytliwa nazwa i najlepiej sprzedający się produkt spożywczy świat gotowy - Coca cola.

W latach 30. ubiegłego wieku szwajcarski naukowiec, dr Albert Hofmann, pracował nad środkiem pobudzającym układ oddechowy i układ krążenia. Tymczasem wynalazł jedną z najsilniejszych substancji psychoaktywnych, która stała się ważnym elementem rewolucji młodzieżowej w USA w latach 60. i 70. ubiegłego wieku.

Dr Alber Hofmann w poszukiwaniu leków poprawiających funkcjonowanie układu krążenia eksperymentował z kwasem lizergowym, bez większych rezultatów. Nawet opracowanie dietyloamidu kwasu D-lizergowego, czyli LSD nie wzbudziło zainteresowania, gdyż substancja nie miała większego wpływu na poddawane testom myszy. Do czasu, gdy naukowiec sam mimowolnie przyjął niewielką dawkę substancji, a to, jak środek podziałał na jego organizm zapoczątkowało rewolucję.

W zestawieniu 10 niezwykłych wynalazków, które nie powstałyby bez udziału losu i przypadku, nie może zabraknąć odkrycia, które na zawsze odmieniło historię ludzkości.

Dynamit, który wygrał wiele wojen, został odkryty w 1867 r. przez Alfreda Nobla dzięki nieszczelnemu naczyniu laboratoryjnemu. W trakcie eksperymentów z niezwykle wybuchową nitroglicerną, naukowiec zaobserwował, że wyciekająca do ziemi substancja, zmienia się w trwałą masę, którą można było kontrolować.

To przełomowe i przypadkowe odkrycie wraz z kolejnymi wynalazkami Nobla, takimi jak detonator i zapalnik, na zawsze odmieniło świat.