Zmiany klimatyczne: Naukowcy odkrywają tajemnicę z czasów starożytnych

Zmiany klimatyczne 160 mln lat temu mogły pogrążyć bujne krajobrazy, zabijając wiele stworzeń. Naukowcy ostrzegają, że to może się powtórzyć bez względu na działalność człowieka. Udało się poznać przyczynę, więc może uda się powstrzymać zmiany.

Naukowcy długo starali się rozwiązać zagadkę nagłych zmian klimatycznych, które doprowadził do globalnego ocieplenia i wymarcia milionów gatunków. Zdarzenie to miało miejsce 160 mln lat temu - w bardzo krótkim czasie nagle ocieplił się klimat, a wody zaczęły wysychać. Doprowadziło to do ekologicznej katastrofy.

Jednak najnowsze wyniki badania opublikowane w czasopiśmie Geology sugerują, że to nie klimat się zmienił, a położenie geograficzne krajobrazu. Sygnatury paleomagnetyczne w skałach tego obszaru wskazują, że cały region przesunął się na południe.

Naukowcy są zdania, że przesunięcie to było efektem zjawiska znanego jako prawdziwa wędrówka polarna. Kiedy do niego dochodzi, warstwy planety sięgające aż do płynnego jądra zaczynają się obracać inaczej niż Ziemia wokół własnej osi. W okresie jury prawdopodobnie przekręciły się one bardzo gwałtownie doprowadzając np. do wielokrotnego obracania się Europy. Dla porównania można wyobrazić sobie, że Teksas znalazłby się nagle na północy Kanady.

Chociaż prawdziwa wędrówka polarna prawdopodobnie miała miejsce w całej historii planety, to starożytne wydarzenie było szczególnie drastyczne. Zdaniem niektórych naukowców tez proces zachodzi cały czas, ale nie jest on tak odczuwalny w większości wypadków. Nie może więc być wykorzystywane, jako argument w dyskusji dotyczącej współczesnych zmian klimatycznych. Obecnie wciąż człowiek stanowi największe zagrożenie dla planety.

Lydian Boschman, geolog z Eidgenössische Technische Hochschule (ETH) w Zürichu jest zdania, że prowadzone badania geologiczne dotyczące ruchów naszej planety są kluczowe w zrozumieniu skomplikowanych zależności. Jeżeli doszłoby do gwałtownych ruchów poszczególnych warstw Ziemi, jak miało to miejsce prawie 170 mln lat temu, skutki byłyby dla nas katastrofalne.

Badania geologiczne, prowadzone w Chinach m.in. przez Zhiyu Yi z Chińskiej Akademii Nauk Geologicznych w Pekinie, sugerują, że głębokie warstwy Ziemi przesuwały się o ok. 17 cm rocznie. To doprowadziło do powolnego wysychania krajobrazu Azji Wschodniej, czego konsekwencją było masowe wymieranie setek gatunków zwierząt i roślin.

Badania wskazują również, że prawdziwa wędrówka polarna, która miała miejsce później przywróciła Azję Wschodnią do klimatu umiarkowanego. To pozwoliło na nowo rozwinąć regionowi. Giovanni Muttoni, paleomagnetyk z uniwersytetu w Mediolanie we Włoszech, który nie był zaangażowany w badania zauważa, że praca pokrywa się z innymi, różnorodnymi badaniami dotyczącymi nagłej zmiany klimatu w okresie jury.

Wciąż nie wszyscy naukowcy jednak zgadzają się z tymi badaniami, zauważając, że nie dają odpowiedzi na zbyt wiele pytań, by móc wysnuć odpowiednie wnioski. Jednak te niewiadome motywują badaczy do dalszych obserwacji. Zbyt dużo danych zdaje się potwierdzać, że ruchy tektoniczne wpływają na zmiany klimatyczne, by nie kontynuować prac nad rozwiązaniem zagadki.