Ważna misja kosmiczna. Wezmą w niej udział polscy naukowcy z PAN
NASA przyjęła proposal misji CubIXSS , której celem jest badanie rozbłysków słonecznych. Ogromy udział w projekcie przypada Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk.
CubIXSS (CubeSat Imaging X-ray Solar Spectrometer) to mały nanosatelita klasy 6U. Przy jego użyciu naukowcy zamierzają lepiej zrozumieć termiczne i nietermiczne procesy zachodzące w rozbłyskach słonecznych. Jednocześnie, w ramach misji, będą prowadzone obserwacje widma i obrazów w zakresie twardego promieniowania rentgenowskiego, pochodzącego od przyspieszanych elektronów oraz widma w zakresie miękkiego promieniowania rentgenowskiego, pochodzącego od termicznej plazmy.
Realizację tych zadań ma umożliwić użycie instrumentów naukowych znajdujących się na pokładzie satelity: dwóch spektrofotometrów rentgenowskich i nowatorskiego spektrografu obrazującego.
Misja CubIXSS – cele
Misja CubIXSS została zgłoszona do NASA w marcu 2021 r. Po kilku miesiącach, w październiku br., przyjęto ją do realizacji. W projekt zaangażowanych jest sześć instytutów naukowych: Centrum Badań Kosmicznych PAN, Southwest Research Institute, NASA Goddard Space Flight Center, University of Colorado, Lockheed Martin Solar and Astrophysics Laboratory oraz Massachusetts Institute of Technology.
Badacze zaangażowani w projekt przekonują, że misja pozwoli znaleźć odpowiedzi na kilka kluczowych pytań dotyczących struktury i ewolucji termicznej plazmy rozbłyskowej. Dzięki projektowi dowiemy się m.in. jakie jest położenie i temperatura emisji, która pojawia się przed wystąpieniem twardego promenowania rentgenowskiego oraz czy obserwacje potwierdzają model, w którym rozbłyski ogrzewają koronę słoneczną.
Ważne zadanie polskiego zespołu
– Przyjęcie przez NASA do realizacji projektu misji CubIXXS pokazuje, że nasi naukowcy stoją w jednym szeregu z badaczami z największych instytutów naukowych świata. Potrafimy projektować i konstruować specjalistyczne instrumenty badawcze, tworzyć podwaliny interesujących z naukowego punktu widzenia misji kosmicznych oraz analizować zebrane dane na poziomie, który budzi zaufanie największych graczy na kosmicznym rynku – mówi portalowi WP Tech Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka, rzeczniczka CBK PAN.
I dodaje: – Gdy w styczniu tego roku podpisywaliśmy umowę związaną z misją heliosferyczną NASA IMAP, ówczesny wicedyrektor NASA Steve Jurczyk powiedział, iż wierzy, że to tylko pierwszy krok do zaciśnięcia współpracy między amerykańską agencją a Centrum Badań Kosmicznych PAN. Przyjęcie do realizacji propozycji misji CubIXXS pokazuje, że miał rację.
W skład zespołu misji wejdzie pięciu pracowników Zakładu Fizyki Słońca CBK PAN: Marek Stęślicki, Janusz Sylwester, Szymon Gburek, Tomasz Mrozek i Mirosław Kowaliński. Ich główne zadanie będzie polegało na konstrukcji kamery dla spektrometru obrazującego MOXSI (Multi-Order X-ray Spectral Imager). Ze względu na duże doświadczenie zespołu w konstrukcji spektrometrów miękkiego promieniowania rentgenowskiego, Polacy będą też pomagać w kalibracji i interpretacji danych pochodzących z obu przyrządów satelity.