AI wybrało. To miejsce może być cenne dla archeologów

Zwycięzcy konkursu OpenAI wskazali 67 potencjalnych miejsc archeologicznych w Amazonii. Czy AI zrewolucjonizuje archeologię?

AMAZON REGION, ECUADOR - FEBRUARY 22: An aerial view of Bameno, one of the most remote and traditional Waorani settlements, accessible only by river after a long canoe journey along the Shiripuno and Cononaco Rivers on February 22, 2025, in Amazon Region of Ecuador. The Waorani people, who are deeply rooted in their land, continue to uphold their traditions despite the allure of modern life and the freedom of the wild. In the depths of Ecuador's Amazon rainforest, the Bameno community, a subgroup of the Waorani tribe with 145 members, lives on lands rich in natural resources and crucial to a threatened ecosystem. Isolated from the modern world, the Waorani maintain a lifestyle intertwined with nature while fiercely protecting their local culture, beliefs, and identity. Many Waorani, whose lives changed dramatically with the arrival of missionaries, have transitioned to settled living. However, some communities, like Bameno, continue their traditional ways. Their harmony with the forest endures despite the pressures of modernity. (Photo by Ozge Elif Kizil/Anadolu via Getty Images)

Amazonia może być bardzo cenna dla archeologów

Źródło zdjęć: © GETTY | Anadolu

oprac. Aleksandra Dąbrowska

1 września 2025, 06:30

Archeolodzy od lat zmagają się z trudnościami w odkrywaniu ukrytych miejsc w gęstych lasach Amazonii. Dzięki nowoczesnym technologiom, takim jak sztuczna inteligencja, pojawia się szansa na przełom.

"Szokująco dziwny". Ten dinozaur miał kolczugę z kolców

"Black Bean", trzyosobowy zespół zwycięzców konkursu "OpenAI to Z Challenge" ogłosił, że znalazł 67 wybranych miejsc w Amazonii, każdy o wielkości ok. 2,6 km2. Ich zdaniem miejsca te mogą mieć cenną wartość archeologiczną ze względu na potencjalne miejsca o dużej wartości historycznej lub też będące dobrymi punktami startowymi do eksploracji terenowej.

Nowe technologie w służbie archeologii

Zespół "Black Bean" wykorzystał zaawansowane modele uczenia maszynowego, analizując dane z satelitów Google Earth, cyfrowe modele terenu od NASA i czujników LiDAR. Dzięki temu udało się wskazać miejsca, które mogą być bogate w artefakty. Współpraca z OpenAI pozwoliła na porównanie znanych miejsc archeologicznych z nieodkrytymi obszarami Amazonii.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

"Sławosz, Sławosz!". Polski astronauta powitany po wylądowaniu w Polsce

Wyniki zespołu wskazują, że wiele z tych miejsc znajduje się w pobliżu wód. - Nasze odkrycia mają sens, ponieważ starożytne cywilizacje często rozwijały się w pobliżu źródeł wody - mówi Yao Zhao z "Black Bean".

Najstarsza woda na naszej planecie kryła się w kopalni. Jak smakuje?

Jak wskazuje National Geographic, gęste i niezbadane obszary Lasu Amazońskiego mogą potencjalnie skrywać ogrom ważnych archeologicznie artefaktów. W Amazonii znaleziono już wcześniej narzędzia kamienne i malowidła naskalne, które są świadectwem cywilizacji istniejących 13 tysięcy lat temu.

Wyzwania i kontrowersje

Choć technologia przynosi nowe możliwości, pojawiają się również wyzwania. Krytycy wskazują na brak konsultacji z lokalnymi społecznościami, które mogą mieć inne spojrzenie na ochronę swojego dziedzictwa. OpenAI zapewnia, że wszystkie użyte dane były publicznie dostępne.

Odkryto 13 wraków. To świadectwo tragicznej bitwy morskiej

Eksperci widzą w AI potencjał do odkrywania nowych miejsc, które wcześniej były poza zasięgiem. Jednak podkreślają, że technologia nie zastąpi archeologów, a jedynie wspomoże ich pracę.