Płazy cierpiały na choroby kostne. Odkryli to badacze z Opola

Badacze z Zespołu badawczego - Centrum Paleontologii Uniwersytetu Opolskiego dokonali niezwykłego w skali światowej odkrycia podczas przeprowadzania corocznych prac wykopaliskowych na stanowisku dokumentacyjnym w Krasiejowie. Zespół odkrył najstarsze na świecie znane przypadki chorób kręgosłupa u płazów sprzed około 225 milionów lat.

Jest to pierwsze tak szczegółowe badanie w skali świata, jednocześnie zmieniające dotychczasowe rozumienie chorób kręgosłupa u zwierząt.

Wśród znalezionych na stacji w Krasiejowie skamieniałości, zespół wyszczególnił najliczniejsze występujące tam płazy tarczogłowe z rodzaju Metoposaurus, konkretnie gatunek Metoposaurus krasiejowensis. Jak powiedział w rozmowie z Wirtualną Polską dr Mateusz Antczak z Zespołu badawczego - Centrum Paleontologii UO, kości tych zwierząt jest w Krasiejowie mnóstwo a większość jest już badaczom dobrze znana.

Ze względu na pokaźny rozmiar metapozaurów, mających średnio od 1,5 do 2 metrów, wśród skamieniałości z reguły jest niezwykle dużo kręgów, ponieważ zwierzęta te miały kilkanaście kręgów w kręgosłupie. - One z kolei zawsze się zachowują jako pojedyncze elementy, bo chrząstka, która łączy kości za życia nie zachowuje się w skałach. W efekcie wszystko się rozpada - mówi dr Antczak.

- W ostatnich latach znaleźliśmy kilka takich okazów, gdzie te kręgi były ze sobą połączone w pary. Coś nam w związku z tym nie pasowało - przyznał dr Antczak, wspominając, że właśnie to wskazało, że do zmian musiało dojść za życia zwierząt.

Badacze zauważyli, że owe połączenia to połączenia kości. Po dokonaniu testów kilku okazów, badacze odkryli, że płazy trapione były przez różne dolegliwości.

- Z tego co nam się udało ustalić przez porównania z innymi takimi przypadkami, również u zwierząt które żyją dzisiaj, to część z analizowanych zmian w budowie jest efektem błędnego podziału tych kręgów już w rozwoju zarodkowym - powiedział dr Antczak. - Przez błędy genetyczne one nie dzielą się na osobne elementy tak jak powinny, tylko zostają dwa zrośnięte ze sobą. Wtedy to łączenie jest takie gładkie i wygląda to jak jedna kość.

U badanych płazów taki przypadek wystąpił między dwoma pierwszymi kręgami szyjnymi, które odpowiadały za ruchomość czaszki. W efekcie, zakres ruchów metapozaura musiał być ograniczony. Pomimo tego jednak, zwierzę najprawdopodobniej dożyło starości i nie miało większych problemów ze zdobywaniem pożywienia.

Badacze odkryli również, że zwierzęta te cierpiały na choroby wieku starczego. Gdy połączenie kości jest bardzo nieregularne, widać "beleczki", które się przerastają. - To znaczy, że stopniowo ta chrząstka, która była między dwoma kręgami, została zarośnięta przez kości - tłumaczy dr Antczak.

Choroby te nie miały jednak najprawdopodobniej wpływu na wymieranie gatunku. - Widać, że te problemy pojawiały się w populacji, ale nie miały raczej wpływu na możliwość odżywiania, bo zrośnięte pary kręgów należą do osobników dorosłych lub prawie dorosłych - przekonuje paleobiolog.

Te zmiany starcze to tzw. artropatia (spondyloartropatia). Opisywane były one już u kopalnych gadów i ssaków, ale jeszcze nie u prehistorycznych płazów. - Podobna przypadłość była opisywana wcześniej tylko u ssaków z czasów historycznych - tam mówimy o tysiącach, a nie o milionach lat - podkreśla dr Antczak, wskazując na przełomowość odkrycia.

Dr Antczak zauważa również, że dopiero od niedawna badacze zdają sobie sprawę, że prehistoryczne zwierzęta, tak samo jak współczesne, cierpiały na różne choroby. Jedną z nich jest skolioza, "gdzie dwa kręgi są ze sobą połączone, ale jeden jest wykształcony tylko w połowie, przez co dochodzi do bocznego wygięcia kręgosłupa", jak tłumaczy doktor.

Zespół planuje prowadzić dalsze prace wykopaliskowe. - Mamy też kolejne okazy nie tylko zrośniętych kręgów, ale i innych przypadków chorobowych, więc będziemy wraz z Zespołem badawczym - Centrum Paleobiologii Uniwersytetu Opolskiego prowadzić dalsze badania - wyznał w rozmowie doktor Antczak.