Anomalia grawitacyjna. Co się właściwie stało?

W 2007 r. satelity GRACE zarejestrowały rozległą anomalię grawitacyjną nad wschodnim Atlantykiem. Jak się okazuje przyczyną była szybka zmiana masy głęboko w płaszczu Ziemi.

NASA wykryła ogromną anomalię na polu magnetycznym ZiemiAnomalia na polu magnetycznym Ziemi
Źródło zdjęć: © ESA, Hubble, NASA
Justyna Waliszewska

W styczniu 2007 roku nad wschodnim Atlantykiem zarejestrowano niezwykłe zjawisko, które ujawniły dopiero satelity GRACE monitorujące pole grawitacyjne Ziemi. Jak podaje portal Science Alert, urządzenia wykryły rozległą anomalię grawitacyjną, która po pewnym czasie całkowicie ustąpiła. Co istotne, zjawisko to nie miało żadnego wpływu na powierzchni planety i pozostało niezauważone aż do momentu szczegółowej analizy danych satelitarnych.

Zespół badaczy pod kierunkiem Charlotte Gaugne Gouranton z Paris City University ustalił, że przyczyną anomalii była gwałtowna zmiana rozkładu masy ok. 3 tys. km pod powierzchnią. Wskazuje to na procesy zachodzące blisko granicy płaszcza i jądra Ziemi.

Gwałtowne zmiany pod powierzchnią Ziemi

Satelity GRACE, będące wspólną misją DLR i NASA, są wyjątkowo czułe na zmiany w polu grawitacyjnym. Pozwalają wykrywać nawet niewielkie przesunięcia masy, które mogą być związane z topnieniem lodowców czy zmianami poziomu wód. Tym razem jednak sygnał nie pasował do znanych procesów powierzchniowych.

Polska ma nowy kawałek lądu. Zobacz, jak powstaje Wyspa Estyjska

Analiza wykazała, że anomalia miała charakter dipola – w jednym obszarze grawitacja była wyraźnie silniejsza, a w sąsiednim słabsza. Zjawisko obejmowało rozległy pas o długości około 7 tysięcy kilometrów. Modele badawcze wykluczyły możliwość, by za tę nietypową zmianę odpowiadały przemieszczenia wód gruntowych lub oceanicznych, co czyni obserwację jeszcze bardziej zagadkową.

Badacze powiązali anomalię z fazową przemianą bridgmanitu, który jest najpopularniejszym minerałem płaszcza Ziemi. Przemiana ta, zachodząca pod ogromnym ciśnieniem i temperaturą, prowadzi do szybkiego przemieszczenia masy, co wpływa na pole grawitacyjne.

W tym samym okresie w rejonie anomalii zarejestrowano również nagłą zmianę pola magnetycznego. Co więcej, jej lokalizacja pokrywa się z obszarem, w którym sejsmolodzy wcześniej wykryli nietypowe skupiska materii wewnątrz planety. Zdaniem naukowców tego rodzaju zjawiska mogą stanowić istotny trop w badaniach nad dynamiką wnętrza Ziemi i mechanizmami kształtującymi jej pole grawitacyjne oraz magnetyczne.

Co zabijało żołnierzy Napoleona podczas odwrotu z Rosji? Są nowe poszlaki
Co zabijało żołnierzy Napoleona podczas odwrotu z Rosji? Są nowe poszlaki
Umieszczą pociski na orbicie okołoziemskiej. Pierwsze już w 2026 roku
Umieszczą pociski na orbicie okołoziemskiej. Pierwsze już w 2026 roku
Groźniejsze niż pociski balistyczne. Są ogromnym problemem Ukraińców
Groźniejsze niż pociski balistyczne. Są ogromnym problemem Ukraińców
Największy okręt wojenny świata. USS Gerald R. Ford to więcej niż pływające lotnisko
Największy okręt wojenny świata. USS Gerald R. Ford to więcej niż pływające lotnisko
ESA wprowadza „wskaźnik zdrowia” orbity. Pierwszy wynik: jest źle
ESA wprowadza „wskaźnik zdrowia” orbity. Pierwszy wynik: jest źle
Nie tylko Gripeny. Ukraina patrzy również na dwa mocarstwa
Nie tylko Gripeny. Ukraina patrzy również na dwa mocarstwa
Zhuque-3 z kluczowym testem. Chińska rakieta wielokrotnego użytku bliżej debiutu
Zhuque-3 z kluczowym testem. Chińska rakieta wielokrotnego użytku bliżej debiutu
Sprawdziły się w Ukrainie. Mocarstwo kupi je dla siebie?
Sprawdziły się w Ukrainie. Mocarstwo kupi je dla siebie?
Tym ludzie polecą do Księżyca. Orion już na szczycie rakiety SLS
Tym ludzie polecą do Księżyca. Orion już na szczycie rakiety SLS
Odmówili im F-35. Mocarstwo znalazło rozwiązanie
Odmówili im F-35. Mocarstwo znalazło rozwiązanie
Trefna broń kraju NATO. Rani własnych żołnierzy
Trefna broń kraju NATO. Rani własnych żołnierzy
Tak omijają sankcje. Kupują tony rosyjskiej broni
Tak omijają sankcje. Kupują tony rosyjskiej broni