Słowacja wzmacnia obronę przeciwlotniczą. Za darmo

Słowacja jest jednym z państw NATO graniczących z Ukrainą, a jednocześnie jest jednym z większych ofiarodawców pomocy dla państwa broniącego się przed rosyjską napaścią. Z tych powodów jest szczególnie narażona na celowe ataki, ale też przypadkowe naruszenia przestrzeni powietrznej. Aby im zapobiegać, w ramach sojuszniczej solidarności, Niemcy przekazały Słowacji za darmo i na zawsze nowoczesne systemy przeciwlotnicze.

Słowacy zaczęli dostarczać Ukrainie uzbrojenie i zapasy od samego początku wojny. Podobnie jak w przypadku Polski ich pomoc była o tyle ważna, że Słowacja dysponowała znacznymi ilościami sprzętu produkcji radzieckiej i rosyjskiej, dzięki czemu mógł on być od razu wprowadzony do ukraińskiej służby bez konieczności długotrwałego przeszkalania żołnierzy.

W ramach darowizny lub odpłatnie Słowacja dostarczyła Ukrainie między innymi samobieżne armotohaubice Zuzana 2, bezzałogowe pojazdy rozminowywania Božena, bojowe wozy piechoty BMP-1 czy śmigłowce Mi-2 i Mi-17. Jednak najważniejszym prezentem były zestawy przeciwlotnicze S-300PMU oraz myśliwce MiG-29. Do tego doszły kolejne wyrzutnie systemu 2K12Kub oraz 52 pociski 3M9ME i 148 pocisków 3M9M3E.

To sprawiło, że Słowacja ogołociła się z najcenniejszych środków przeciwlotniczych zostawiając sobie 3 baterie systemów 2K12Kub i kilkadziesiąt zestawów bardzo krótkiego zasięgu 9K38 Igła. Na pomoc pospieszyli sojusznicy. USA, Holandia i Niemcy rozmieściły w tym państwie cztery baterie systemu Patriot, a za obronę słowackiej przestrzeni powietrznej odpowiadają również polskie F-16. Obecnie jednak Amerykanie i Holendrzy wycofali swoje Patrioty (zastrzegając możliwość powrotu w razie zaostrzenia sytuacji) zostawiając na miejscu jedynie wyrzutnie niemieckie.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

W ramach sojuszniczego mechanizmu przekazywania uzbrojenia państwom, które swoje zasoby przekazały Ukrainie, Niemcy zobowiązały się do przekazania Słowacji piętnastu czołgów podstawowych Leopard 2A4. Ich dostawy trwają i mają się zakończyć do końca roku.

Drugim systemem uzbrojenia przekazanym przez Niemcy jest system obrony przeciwlotniczej krótkiego zasięgu MANTIS (Modular, Automatic and Network Capable Targeting and Interception System). Porozumienie w tej sprawie podpisano w czerwcu, a teraz rozpoczęły się dostawy. Agencja Prasowa Republiki Słowackiej TASR poinformowała, że w tym tygodniu do bazy 11. Brygady Sił Powietrznych w Nitrze dotarły pierwsze elementy systemu. Rzeczniczka prasowa ministerstw obrony Maria Precner uszczegółowiła, że chodzi o pierwszy radar i wyposażenie pomocnicze. W kolejnych tygodniach będą zrealizowane dostawy pozostałych elementów dwóch systemów. Dostawy powinny się zakończyć w październiku. Są one przekazywane całkowicie bezpłatnie i na zawsze. Wartość przekazanego uzbrojenia to około 120 mln euro.

Ponadto Niemcy przekażą Słowacji pięć radarów dozoru powietrznego LÜR (LuftraumüberwachungsRadar). Służą one do kompleksowej obserwacji przestrzeni powietrznej i są zdolne do wykrywania celów na małych i średnich wysokościach w odległości do 110 km. Pozwalają zbudować pełen obraz sytuacji taktycznej i mogą dostarczać dane o potencjalnych celach do systemów obrony przeciwlotniczej.

MANTIS to ulepszona wersja systemu Skyshield opracowanego oryginalnie przez przedsiębiorstwo Oerlikon będące dzisiaj częścią niemieckiego koncernu zbrojeniowego Rheinmetall. Został opracowany do ochrony koszar i baz wojskowych na potrzeby niemieckiego kontyngentu w Afganistanie jednak nigdy nie został tam wysłany. W pierwszej kolejności jest to system C-RAM służący do niszczenia nadlatujących rakiet, pocisków artyleryjskich i granatów moździerzowych. Może jednak zwalczać również klasyczne cele latające, jak samoloty czy śmigłowce.

Każda bateria systemu MANTIS składa się ze stanowiska dowodzenia, dwóch radarów i sześciu dział GDF-020 kaliber 35 mm. Baterię można rozbudować maksymalnie do ośmiu dział. Armaty obracają się w zakresie 360 stopni i podnoszą się w pionie do 85 stopni. Działa mają szybkostrzelność do 1000 nabojów na minutę i strzelają zaawansowaną amunicją AHAED. Charakteryzuje się ona tym, że cel atakowany jest chmurą 152 wolframowych lotek uwalnianych z pocisku w zaprogramowanym punkcie toru balistycznego. Dzięki zwiększeniu powierzchni atakującej wzrasta prawdopodobieństwo spotkania celu z lotką lub ich grupą czyli prawdopodobieństwo zniszczenia celu.

Radar jest w stanie uchwycić cel w ciągu dwóch sekund od jego wykrycia, co uwzględniając jego zasięg i prędkość potencjalnych celów, daje około 20-30 sekund na reakcję. Po uchwyceniu celu radar automatycznie przydziela zadanie zniszczenia celu jednemu z dział, które strzela seriami po 36 nabojów. Całkowity czas od wykrycia celu do otwarcia ognia wynosi 4 sekundy. System może zwalczać kilka celów równocześnie. Radar o zasięgu około 20 km i zdolności do wykrywania celów o skutecznej powierzchni odbicia 0,01 m² jest uzupełniony sensorami elektrooptycznymi: kamerą światła widzialnego i kamerą podczerwieni.

Stanowisko dowodzenia jest zabudowane w rozsuwanym kontenerze. Obsługą systemu zajmuje się czterech żołnierzy, z których trzech zajmuje się monitorowaniem przestrzeni powietrznej, a czwarty nimi dowodzi. Stanowisko może być połączone w sieć z różnymi sieciami danych i komunikacji w celu poprawy świadomości sytuacyjnej i możliwości wykrywania, śledzenia i pomiaru zbliżających się powietrznych środków bojowych w jak najkrótszym czasie. Po aktywacji przez żołnierza na stanowisku dowodzenia system działa całkowicie automatycznie, ale w razie potrzeby żołnierz zawsze może anulować decyzję komputera o atakowaniu konkretnego celu.

Autor: Marcin Wołoszyk