Czym jest saletra amonowa? To ona spowodowała wybuch w Bejrucie

Wybuch w Bejrucie mógł sprawiać wrażenie, że w powietrze – wraz z setkami ludzi i połową miasta – wyleciał skład materiałów wybuchowych. Choć wyjaśniono, że były to nawozy, pierwsze wrażenie okazało się słuszne. Od pożytecznego nawozu czy środka czystości do ładunku wybuchowego wiedzie bowiem bardzo krótka droga.

Saletra amonowa, czyli azotan amonu, to bogaty w azot, nieorganiczny związek chemiczny. Jest stosowany zazwyczaj w postaci niewielkich, jasnych granulek i stanowi cenną pomoc dla rolników. Wynika to z faktu, że wysokiej zawartości potrzebnego do nawożenia azotu towarzyszy wysoka higroskopijność i rozpuszczalność w wodzie.

W praktyce oznacza to, że saletra amonowa to świetny nawóz albo składnik nawozów. Łatwo ją transportować, łatwo też przenika do gleby i dostarcza uprawom potrzebnych składników.

Pod wpływem temperatury saletra amonowa ulega rozkładowi. Rozkłada się na wodę i podtlenek azotu – ten sam, który stomatolodzy wykorzystują w roli gazu rozweselającego, a tunerzy po nazwą nitro używają do krótkotrwałego, gwałtownego podniesienia mocy silnika i zamiany samochodu w rakietę na kołach.

Samochodowa instalacja - butla z podtlenkiem azotu

Problem w tym, że bardzo wysoka temperatura sprawia, że rozkład następuje w sposób wybuchowy.

Właściwość tę wykorzystano m.in. przy produkcji prochu amonowego (efektywny, ale kłopotliwy w użyciu ze względu na wchłanianie wody). Współcześnie saletra amonowa jest także stosowana przez różnych zamachowców – jest stosunkowo tania, łatwo dostępna i nieskomplikowana w użyciu.

Jak zbudować bombę?

Przed laty, gdy telewizja publiczna nad disco polo stawiała edukację, w paśmie o nazwie "Telewizja Edukacyjna" emitowała program "Kuchnia". Prowadzący – Wiktor Niedzicki – wraz z młodymi pomocnikami poruszał w nim zagadnienia z zakresu chemii i fizyki. Posługiwał się przy tym rekwizytami, jakie znajdowały się w każdym domu.

Uświadamiał przy okazji, że banalne przedmioty – jak mąka, środki czystości czy nawozy – w połączeniu z działaniem popartym wiedzą lub zwykłym, nieszczęśliwym wypadkiem, mogą zmienić się, jak w Bejrucie, w śmiertelne zagrożenie. Dotyczy to także saletry amonowej.