Teleskop Webba rozwiązał kosmiczną zagadkę. Planeta bez atmosfery?
Najnowsze badania z użyciem Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST) podają więcej informacji o egzoplanecie GJ 1132 b, która jest nieco większa do Ziemi. Nowe dane mają istotne znaczenie dla badań nad egzoplanetami.
GJ 1132 b jest skalistym światem nieco większym od Ziemi - grafika koncepcyjna
Egzoplaneta to planeta znajdująca się poza naszym Układem Słonecznym, orbitująca wokół gwiazdy innej niż Słońce lub swobodnie unosząca się w przestrzeni kosmicznej. Astronomowie od dawna borykają się ze sprzecznymi wynikami badań dotyczącymi egzoplanet. Przykładem jest GJ 1132 b, gdzie wcześniejsze obserwacje sugerowały obecność atmosfery, a inne jej brak. Dzięki dłuższym obserwacjom teleskopu Jamesa Webba (JWST), naukowcy teraz niemal pewnie stwierdzają, że planeta ta nie ma atmosfery. Swoje odkrycie opisali na łamach naukowego czasopisma "The Astronomical Journal". Co to zmienia?
Znaczenie dla badań nad egzoplanetami
"Zrozumienie, czy planety skaliste krążące wokół karłów typu M zazwyczaj posiadają atmosfery, pozostaje jednym z najpilniejszych pytań współczesnej astronomii egzoplanetarnej" - wyjaśnia Katherine A. Bennett z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa w Maryland wraz z innymi autorami artykułu, którzy obserwowali planetę GJ 1132 b.
Krąży ona wokół gwiazdy typu karzeł M, oddalonej o 41 lat świetlnych od Ziemi. Planeta ta jest skalista, z masą i promieniem nieco większymi od Ziemi. Jednak jej bliskość do gwiazdy sprawia, że utrzymanie atmosfery jest mało prawdopodobne. Karły typu M emitują silne promieniowanie, które może zniszczyć atmosfery planet.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Wcześniejsze obserwacje JWST przyniosły sprzeczne wyniki: jedna wskazywała na atmosferę bogatą w wodę, a inna na jej brak. Analiza dwóch dodatkowych tranzytów wykazała, że GJ 1132 b najprawdopodobniej jest pozbawiona atmosfery. Nawet możliwość istnienia niskociśnieniowej atmosfery parowej jest mało prawdopodobna.
Wpływ gwiazdy na wyniki
Naukowcy zauważyli, że różnice w danych mogły wynikać z „zimnych plam” na powierzchni gwiazdy, które wpłynęły na wcześniejsze obserwacje. Sugerują oni stosowanie metody „leave-one-out” przy analizie danych, zwłaszcza gdy gwiazda jest zmienna.
Badanie wykorzystało dwa tryby obserwacji instrumentu NIRSpec na pokładzie JWST: G395H i G395M. Choć G395H ma wyższą rozdzielczość, to G395M jest bardziej uniwersalny. Autorzy zalecają użycie trybu średniej rozdzielczości, jeśli obserwuje się tylko jeden tranzyt.
Ostatecznie, badanie to wyklucza istnienie atmosfery na GJ 1132 b i dostarcza nowych metod analizy danych, które mogą zapobiec podobnym nieporozumieniom w przyszłości. To także ważny punkt w debacie o zdolności planet wokół karłów typu M do utrzymania atmosfery.
