Nie on go namalował? Naukowcy odkryli sekret obrazu Rafaela

Sztuczną inteligencję można wytrenować tak, aby dostrzegała szczegóły w obrazach, które umykają ludzkiemu oku. W 2023 roku sieć neuronowa AI zidentyfikowała coś nietypowego w twarzy na obrazie Rafaela znanym jako Madonna della Rosa: nie została ona w rzeczywistości namalowana przez Rafaela. Twarz ta należy do świętego Józefa widocznego w górnym lewym rogu obrazu.

Zespół badaczy z Wielkiej Brytanii i USA opracował algorytm analizy, który porównuje dzieła Rafaela z innymi obrazami. Dzięki temu udało się ustalić, że twarz św. Józefa różni się od reszty kompozycji. Algorytm opiera się na głębokiej analizie cech charakterystycznych dla stylu Rafaela.

– Komputer widzi o wiele głębiej niż ludzkie oko, na poziomie mikroskopowym – wyjaśnił matematyk i informatyk Hassan Ugail z Uniwersytetu w Bradford w Wielkiej Brytanii. Dodał on również, że "szkolenie" AI oparte było na "głębokiej analizie cech", aby komputer rozpoznawał styl artysty bazujący na pociągnięciach pędzla, cieniowaniu i używanych kolorach.

Metoda wykorzystana przez badaczy opiera się na architekturze ResNet50 oraz technice maszynowego uczenia się zwanej Support Vector Machine. Dzięki temu udało się osiągnąć 98-procentową skuteczność w identyfikacji dzieł Rafaela. Analiza wykazała, że twarze Madonny, Dzieciątka i św. Jana są autorstwa Rafaela, ale twarz św. Józefa już nie.

Naukowcy już wcześniej debatowali odnośnie autentyczności obrazu. Zwracali szczególną uwagę na to, że twarz świętego Józefa była mniej "dopracowana", jak zaznacza Science Alert. Ugail wyjaśnił, że badania obrazu jako całości dały "niejednoznaczne" wyniki.

Badacze sugerują, twarz świętego Józefa mógł namalować Giulio Romano, uczeń Rafaela. Nie jest to jednak pewne.