Emisja węgla na rekordowym poziomie. Wzrost OZE na razie zbyt mały

Opublikowany właśnie coroczny raport "Stan działań na rzecz klimatu" przez World Resources Institute, dotyczący stanu działań klimatycznych wskazuje, że emisja gazów cieplarnianych nadal mocno rośnie, mimo równie szybkiego rozwoju źródeł odnawialnych.

Pomimo wysiłków zmierzających do przejścia na czystą energię, zużycie węgla na całym świecie osiągnęło nowy szczyt, co zagraża międzynarodowym wysiłkom, by ograniczyć globalne ocieplenie. Udział węgla w produkcji energii elektrycznej spadł, dzięki temu, że energia odnawialna gwałtownie wzrosła. Jednak ogólny wzrost zapotrzebowania na energię wymusił większe zużycie węgla - uważają autorzy.

Raport przedstawił ponury obraz szans świata na uniknięcie coraz poważniejszych skutków kryzysu klimatycznego. Według przedstawionych w nim danych, kraje nie realizują wyznaczonych celów związanych z redukcją emisji gazów cieplarnianych, które wciąż się zwiększają, choć wzrost jest wolniejszy niż wcześniej.

"Nie ma wątpliwości, że w dużej mierze postępujemy właściwie. Po prostu nie działamy wystarczająco szybko. Jednym z najbardziej niepokojących wniosków z naszej oceny jest to, że piąty z rzędu raport z naszej serii wskazuje na to, że wysiłki na rzecz stopniowego wycofywania węgla są dalekie od zamierzonych celów" - powiedziała jedna z autorek, Clea Schumer z World Resources Institute, cytowana przez "The Guardian".

Pomimo zobowiązań do "ograniczenia" zużycia węgla, niektóre kraje, jak Indie i Stany Zjednoczone, wciąż inwestują w to zanieczyszczające paliwo. Indie przekroczyły w tym roku produkcję węgla na poziomie miliarda ton, a USA promują jego dalsze wykorzystanie.

Jeśli świat ma osiągnąć zerową emisję netto dwutlenku węgla do 2050 roku, aby ograniczyć globalne ocieplenie do 1,5 st. C, więcej sektorów musi korzystać z energii elektrycznej zamiast ropy naftowej, gazu lub innych paliw kopalnych. Ale to zadziała tylko wtedy, gdy globalne dostawy energii elektrycznej zostaną przestawione na niskoemisyjne źródła.

"Problem polega na tym, że system energetyczny oparty na paliwach kopalnych ma ogromny efekt kaskadowy i domina" – powiedziała Schumer. "Przesłanie jest jasne i oczywiste. Po prostu nie ograniczymy ocieplenia do 1,5 st. C, jeśli zużycie węgla będzie nadal biło rekordy".

Jednakże, jak wynika z raportu, rozwój energii odnawialnej postępuje dynamicznie. Choć wykorzystanie energii słonecznej i wiatrowej w produkcji prądu zwiększyło się ponad trzykrotnie od 2015 roku, to wciąż za mało - musi się więcej niż podwoić, by sprostać celom na 2030 rok.

Jedna z autorek, Sophie Boehm z World Resources Institute w rozmowie z "The Guardian" powiedziała, że "ataki Stanów Zjednoczonych na czystą energię utrudniają utrzymanie celów Porozumienia Paryskiego, ale zmiany na rynkach wschodzących są bardziej dynamiczne".

Globalne inicjatywy klimatyczne nie osiągają zamierzonych efektów: żaden z wskaźników nie jest zgodny z założeniami na rok 2030 - podają autorzy raportu.

Jak opisują autorzy raportu, prywatne inwestycje w działania klimatyczne sięgnęły rekordu 1,3 biliona dolarów w 2023 roku - mimo że to imponująca kwota, konieczne jest, by fundusze te rosły 1,8 razy szybciej. Raport ostrzega również o stanie naturalnych rezerwuarów węgla takich jak lasy, ziemia czy oceany, które nadal są niszczone w zastraszającym tempie.

Szacunki wskazują, że degradacji ulega obszar torfowisk o powierzchni porównywalnej do Kenii, uwalniając węgiel zgromadzony przez wieki. Przyczynia się też do tego poziom wycinania lasów - jest zdecydowanie zbyt wysoki, co przekłada się na utratę lasów na powierzchni blisko 22 boisk piłkarskich każdej minuty w 2024 roku. Odbudowa tych zasobów wymagałaby dziewięciokrotnie większych wysiłków niż obecnie.

W przyszłym miesiącu w Brazylii odbędzie się szczyt klimatyczny ONZ COP30, podczas którego światowi liderzy omówią strategie ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5 st. C. Każdy kraj przedstawi swój plan redukcji emisji, zwanym "wkładem ustalonym na szczeblu krajowym", który już teraz wydaje się niewystarczający. Kluczowe będzie, jakie podejście przyjmą poszczególne państwa.