Regularne spożywanie kofeiny wpływa na ludzki mózg. Może zmieniać jego strukturę

Naukowcy z Uniwersytetu w Bazylei wykazali, że regularne przyjmowanie kofeiny, czyli jednej z najczęściej spożywanych substancji psychoaktywnych na świecie, może zmieniać istotę szarą w mózgu. Efekt jest jednak tymczasowy.

Bez wątpienia - kofeina pomaga większości z nas zachować większą czujność. Jednak spożycie wieczorem może zakłócać nasz sen. Niedobór snu może z kolei wpływać na istotę szarą mózgu, jak wykazały poprzednie badania. Czy więc regularne spożywanie kofeiny może wpływać na strukturę mózgu z powodu złego snu?

Zespół naukowców kierowany przez dr Carolin Reichert i prof. Christiana Cajochena z Uniwersytetu w Bazylei i UPK (Szpitala Psychiatrycznego Uniwersytetu w Bazylei) zbadał wpływ kofeiny na ludzki mózg. Eksperci starali się udzielić odpowiedzi na pytanie, czy regularne spożywanie kofeiny może wpływać na strukturę mózgu z powodów gorszego snu.

Wcześniejsza badania wykazały, że kofeina zakłóca sen, a niedobór snu może wpływać na istotę szarą mózgu, czyli skupisko komórek nerwowych narządu. Istota szara razem z istotą białą tworzą ośrodkowy układ nerwowy.

Wyniki najnowszych analiz były zaskakujące. Kofeina spożywana przez użytkowników w ramach badania nie wpływała na pogorszenie jakości snu. Pomimo tego naukowcy zaobserwowali zmiany w istocie szarej, o czym donoszą na łamach czasopisma naukowego "Cerebral Cortex".

W badaniu uczestniczyło 20 młodych osób, z których wszyscy regularnie i codziennie piją kawę. Ochotnicy dostali tabletki do przyjmowania podczas dwóch 10-dniowych okresów badawczych i zostali poproszeni, aby w tym czasie nie spożywali kofeiny w żadnej innej postaci. W jednym z okresów spożywali tabletki z kofeiną, a w drugim tzw. placebo, niezawierające żadnych substancji aktywnych.

Pod koniec każdego 10-dniowego okresu naukowcy badali objętość istoty szarej badanych za pomocą skanów mózgu. Zbadali również jakość snu uczestników w laboratorium snu, rejestrując aktywność elektryczną mózgu (EEG).

W trakcie porównywania danych naukowcy zauważyli, że głębokość snu uczestników była taka sama, niezależnie od tego, czy przyjmowali oni kofeinę, czy kapsułki placebo. Eksperci zauważyli jednak znaczną różnicę w istocie szarej, w zależności od tego, czy badany otrzymał kofeinę, czy nie. Po 10 dniach zażywania placebo - czyli "abstynencji kofeinowej" - objętość istoty szarej była większa niż pod czas okresu, w którym uczestnicy spożywali kapsułki z kofeiną.  

Różnica była szczególnie widoczna w przypadku prawego przyśrodkowego płatu skroniowego, w tym w hipokampie, regionie mózgu, który ma zasadnicze znaczenie dla utrwalania pamięci.

- Nasze wyniki niekoniecznie oznaczają, że spożycie kofeiny ma negatywny wpływ na mózg - podkreśliła Reichert. Dodała: - ale codzienne spożywanie kofeiny ewidentnie wpływa na nasz narządów poznawczych, co samo w sobie powinno stanowić podstawę do dalszych badań.

Chociaż wydaje się, że kofeina zmniejsza objętość istoty szarej, po zaledwie 10 dniach abstynencji od kofeiny u badanych dochodziło do jej znacznej regeneracji.

- Zmiany w morfologii mózgu wydają się być tymczasowe, ale jak dotąd brakowało systematycznych porównań między pijącymi kawę a tymi, którzy zwykle spożywają mało lub wcale nie spożywają kofeiny - mówi Reichert.