Pająki mogą spać i śnić. Obserwacje wskazują na występowanie fazy REM

Następnym razem, gdy zobaczycie pająka, który wisi głową w dół na pajęczynie w rogu mieszkania, postarajcie się mu nie przeszkadzać. Okazuje się, żę właśnie w tamtej chwili, nasz kilkunożny gość może ucinać sobie drzemkę i może mu się coś śnić.

Ekolożka doktor Daniela Roessler dokonała zupełnie przypadkowego odkrycia podczas badania skakunów (takich skaczących pająków) w 2020 roku. Badaczka z niemieckiego Uniwersytetu Konstanz wraz ze swoim zespołem badała zależności między ofiarą, a drapieżnikiem i do eksperymentów wykorzystywała małe pająki.

Po to, by móc dokonać dokładnych obserwacji, nagrywała swoje obiekty nocą przy użyciu kamer podczerwonych. Okazało się, że wśród pająków występują wzmożone ruchy gałek ocznych (Rapid Eye Movement, REM), gdy te pozostawały w bezruchu. Takie zachowanie połączone z przyspieszonym biciem serca występuje u wielu zwierząt podczas fazy REM snu, czyli wtedy, gdy przeżywamy sny.

Żeby było zabawniej, podczas snu, pająki również czasem poruszają swoimi kończynami – zupełnie jak inne zwierzęta (np. biegające podczas snu psy) czy ludzie. Całość zaobserwowanych zachowań wskazują na to, że pająki prawdopodobnie śpią, a nawet śnią. To nie jedyne takie odkrycie w świecie małych zwierząt. Wcześniej udowodniono, że muszki owocówki również sypiają, lecz nie zaobserwowano u nich fazy REM.

Jest też druga strona medalu – to, co my uważamy za objawy snu i śnienia, możę być czymś kompletnie innym u skakunów i wymaga dokładnego zbadania. Dotychczasowe wnioski jednak ukierunkowują przyszłe wyniki na potwierdzenie tej tezy. Daniela Reossler planuje przeprowadzić dodatkowe badania na ten temat, by potwierdzić lub zaprzeczyć założeniom na bazie obserwacji. Potrzebuje do tego idealnych warunków laboratoryjnych. Na tę chwilę jest to temat poboczny, a zespół naukowy Roessler koncentruje się na swoich pierwotnych badaniach.

- Jeśli chcemy zrozumieć dokładnie funkcję snu, musimy zobaczyć, jak i gdzie się rozpoczyna – zajawia temat badaczka.

Co ciekawe, podobne obserwacje odnośnie pająków udokumentował Mark Blumberg z Uniwersytetu Stanu Iowa niezależnie od niemieckich naukowców. Zwraca on uwagę na to, że sen u zwierząt przebiega inaczej niż u ludzi i zbadanie go może być podchwytliwe.

Nowe badania mogą być niezwykle ciekawe – nie tylko ze względu na sam sen, ale śnienie. To właśnie podczas fazy REM u ludzi tworzą się wizualne halucynacje, które nazywamy snami. Jeśli okazałoby się, że podobne zachowanie zachodzi u pająków, byłoby to naprawdę interesującym odkryciem.

Marcin Watemborski, dziennikarz Wirtualnej Polski