Chcesz być bardziej eko? Przyda ci się lista ważnych pojęć związanych z ochroną klimatu

Codziennie podejmujesz decyzje, które wpływają na środowisko. Chcesz żyć odpowiedzialnie i dbać o planetę. Jednak często spotykasz się z pojęciami, które nie zawsze są zrozumiałe, ale chcesz je poznać. Pomożemy ci – przygotowaliśmy wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z "zielonym" podejściem do życia.

Analizy różnych badań wskazują, że sektor cyfrowy może być odpowiedzialny a za 2,1–3,9 procent globalnej emisji CO2. A ty jesteś jednym z kilku miliardów ludzi na całym świecie, korzystających codziennie z dobrodziejstw technologii cyfrowych. Na pewno zdajesz sobie sprawę z tego, że każde twoje działanie cyfrowe – korzystanie z internetu, telefonu komórkowego czy nawet oglądanie telewizji – pozostawia za sobą ślad węglowy.

Wiesz też, jakie zagrożenia pociąga za sobą zmiana klimatu. Segregujesz więc śmieci, ograniczasz zużycie plastiku, korzystasz z ekoproduktów. Jesteś świadomym konsumentem, ale… niestety wciąż jesteś w mniejszości. Możesz jednak zdobyć jeszcze więcej wiedzy i przekazywać ją innym.

W tym celu przygotowaliśmy krótki przegląd pojęć i zjawisk dotyczących zmian klimatu oraz działań minimalizujących negatywny wpływ na środowisko w celu lepszego zrozumienia, o czym mówią przedsiębiorstwa i rządy w kontekście ochrony środowiska.

Skutki zmian klimatu

Od 4,5 mld lat klimat na Ziemi wielokrotnie się zmieniał. Na przemian występowały okresy ochłodzenia i ocieplenia, przy czym te cykle trwały przez tysiące czy nawet miliony lat. Stopniowe zmiany temperatury wpływały na życie na Ziemi, ale nigdy nie było one tak szybkie, jak obecnie. W ciągu ostatnich 150 lat, czyli od początku ery przemysłowej temperatura na świecie wzrosła o 1,1 stopnia Celsjusza. Jeśli ta tendencja się utrzyma, to do końca XXI wieku ocieplenie wynieść może nawet 5 stopni. To tyle, o ile wzrosła temperatura na naszej planecie w ciągu ostatnich… 10 tysięcy lat.

Jaki to ma wpływ na życie człowieka?

Pierwsze skutki zmian klimatu są już widoczne w Europie i na całym świecie. Przewiduje się, że nasilą się one w ciągu następnych kilkudziesięciu lat. Temperatura rośnie, zmienia się struktura opadów, lodowce topnieją, wzrasta poziom mórz, a ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak powodzie i susze, są coraz bardziej powszechne.

Zmiany te stwarzają poważne zagrożenie dla życia ludzkiego, rozwoju gospodarczego, a także dla środowiska naturalnego, od którego w dużej mierze zależy nasz dobrobyt.

Zatrzymać tak gwałtownie przyspieszające zmiany klimatu można tylko w jeden sposób – ograniczając emisję gazów cieplarnianych, na przykład przez rozwój źródeł energii odnawialnej i zwiększanie powierzchni lasów. Apelują o to organizacje ekologiczne i międzynarodowe – konkretne działania podejmują np. kraje Unii Europejskiej, która zobowiązała się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do roku 2050. Wyraźne cele stawiają sobie również korporacje, tak jak firma Orange, która do 2040 roku osiągnie neutralność klimatyczną netto. Ale czym jest neutralność klimatyczna i jak możną ją osiągnąć?

Ślad węglowy i neutralność klimatyczna

Ślad węglowy to całkowita suma emisji gazów cieplarnianych wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez podmiot (osobę, usługę, produkt a nawet państwo). Jest wyrażany jako ekwiwalent dwutlenku węgla na jednostkę produktu czy innego przedsięwzięcia (CO2e). Pierwszym krajem, w którym zaczęto liczyć ślad węglowy dla produktów, a nawet całych przedsiębiorstw, była Wielka Brytania. Dzięki temu – i działaniom mającym zmniejszyć emisję – kraj ten znacznie ograniczył swój negatywny wpływ na środowisko.

Dzisiaj kalkulacja śladu węglowego jest dla wielu firm wręcz koniecznością. Wyliczenie i analiza, a następnie ograniczanie śladu węglowego danego produktu, usługi lub organizacji stanowi o jego odpowiedzialności. Istotna jest też rosnąca świadomość konsumentów, którzy w swych wyborach zakupowych coraz częściej stawiają produkty i usługi bardziej przyjazne dla naszej planety i firmy minimalizujące swój negatywny wpływ na środowisko.

Neutralność klimatyczna netto

Czym jest neutralność klimatyczna? Najogólniej rzecz ujmując to taki stan, w którym osiągamy zerową emisję gazów cieplarnianych netto. Aby osiągnąć neutralność klimatyczną, konieczne są konkretne działania: najpierw ograniczenie zidentyfikowanych emisji, w tym głównie przez przejście z konwencjonalnych źródeł energii (w tym z węgla) na odnawialne. Kolejny krok to zwiększenie możliwości pochłaniania tych gazów w środowisku. To na przykład zwiększanie powierzchni lasów czy innych terenów zielonych.

Neutralność klimatyczna może odnosić się do świata jako całości, poszczególnych państw, miast czy firm lub produktów. Przykładowo – Unia Europejska zdecydowała o dążeniu do osiągnięcia takiego celu do roku 2050.

Orange Flex jest przykładem pierwszej w Polsce usługi telekomunikacyjnej, która osiągnęła neutralność klimatyczną. Pierwszym krokiem było wyliczenie i zrozumienie śladu węglowego. Okazało się, że ślad wynikający z korzystania z usług telekomunikacyjnych przez jednego użytkownika to 3,273 kg CO2e miesięcznie. Co istotne, ponad 90 procent wynika ze zużycia energii elektrycznej. Kolejnym krokiem było więc ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Udało się to przede wszystkim dzięki inwestycjom Orange w energię odnawialną. Obecnie całość energii potrzebnej do świadczenie usług w Orange Flex pochodzi z energii wyprodukowanej przez dwie farmy wiatrowe w Wielkopolsce. Pozostały ślad węglowy, którego nie dało się ograniczyć, jest kompensowany przez udział Orange w międzynarodowym, certyfikowanym przez Gold Standard projekcie przekształcania zdegradowanych obszarów w Kolumbii w bioróżnorodne lasy. W ten sposób usługa Orange Flex stała się kilka miesięcy temu neutralna dla klimatu.

Drugie życie urządzeń

To pojęcie jest właściwie dość szeroko znane – w praktyce recykling to nic innego, jak odzysk i przetworzenie danego produktu, tak aby powstał z niego surowiec do tworzenia kolejnych produktów.

Jest jednak coś, co można przerabiać bez końca – to szkło, aluminium i inne metale. Dlatego tak cenny jest sprzęt elektroniczny, zawierający wiele metali. Tymczasem w wielu polskich domach zalegają np. stare telefony komórkowe. Wymieniamy je zwykle raz na dwa lub trzy lata, a stary sprzęt ląduje w szufladzie. Gdyby trafił do recyclingu, odzyskane z niego surowce byłyby wykorzystane powtórnie, co przyczyniłoby się do ochrony środowiska.

Przez ostatnie 10 lat całej Grupie Orange udało się odzyskać ponad 15 milionów używanych telefonów. W każdym z salonów Orange możesz zostawić swój stary, zużyty, niedziałający telefon komórkowy do recyklingu. Jeśli potrzebujesz wymienić swój telefon, starszy, ale działający model przynieś do dowolnego salonu Orange, aby skorzystać z oferty odkupu używanych smartfonów. W ten sposób urządzenia te trafiając do nowych użytkowników, zostaną ponownie wykorzystane, a Ty odzyskasz część ich wartości.

OZE, czyli odnawialne źródła energii

Pozyskanie energii ze źródeł odnawialnych (ziemia, powietrze, słońce, woda) to najistotniejsze – obok recyclingu – działania pozwalające chronić środowisko. Skutki wykorzystywania paliw kopalnych są w oczywisty sposób niekorzystne – zwiększają ilość gazów cieplarnianych, a jednocześnie wyczerpują się. Wiąże się to finalnie z koniecznością ich transportu z coraz bardziej odległych miejsc, co jeszcze bardziej odbija się na klimacie.

Dlatego od kilku lat można zauważyć dynamiczny rozwój technologii pozwalających na pozyskanie energii ze źródeł odnawialnych. W Polsce szczególnym powodzeniem cieszy się fotowoltaika i elektrownie wiatrowe. Liczba prosumentów (czyli konsumentów, którzy jednocześnie są producentami energii) przekroczyła już 700 tysięcy. Moc zainstalowana we wszystkich źródłach energii odnawialnej rośnie w ostatnich miesiącach o ponad 30 procent rok do roku.

Warto tu dodać, że Orange był pierwszym operatorem telekomunikacyjnym w Polsce, który zawarł umowę zakupu energii odnawialnej bezpośrednio od jej producenta. Dwie farmy wiatrowe w Wielkopolsce produkują energię, która w pełni pokrywa zapotrzebowanie związane z usługą Orange Flex.

Niech nas będzie coraz więcej

Zmiany klimatyczne to fakt. Można im przeciwdziałać, głównie poprzez rozwiązania wprowadzane przez rządy oraz przedsiębiorstwa. My, jako jednostki, też mamy jednak możliwość dołożenia swojej cegiełki. Nasze decyzje przy urnach wyborczych, a także codzienne działania jak segregowanie śmieci, stawianie na energooszczędne rozwiązania czy świadomy wybór produktów i usług – każdy gest ma znaczenie.