36,6 to nie normalna temperatura ludzkiego ciała. Prawidłowa jest niższa

Od dziesięcioleci za typową temperaturę przeciętnego, zdrowego człowieka uznawane jest 36,6 stopnia Celsjusza. Okazuje się, że wyznaczona dawno temu norma nie jest prawidłowa. Co więcej, z biegiem czasu średnia temperatura ludzi staje się coraz niższa.

Jesteśmy coraz zimniejsi. Do takich wniosków prowadzi analiza wyników badań, przeprowadzonych przez zespół Julie Parsonnet z Uniwersytetu Stanforda w Kalifornii. Okazuje się, że uśredniona temperatura ludzkiego ciała nie jest stała i zmienia się w czasie – w ostatnich dekadach spadała średnio o 0,03 stopnia Celsjusza na każde 10 lat. Jak to możliwe?

Początkowo sądzono, że wczesne badania nad temperaturą ludzi, prowadzone w XIX wieku, są po prostu obarczone na tyle dużym błędem pomiaru, że rzutuje to na ich wiarygodność. Szczegółowa analiza dostępnych danych wykazała jednak, że ustalona w połowie XIX wieku przez niemieckiego lekarza, Carla Reinholda Augusta Wunderlicha typowa temperatura człowieka, jest prawidłowa. A w zasadzie była.

Niemiecki badacz ustalił ją bowiem na 37 stopni Celsjusza, co po analizie stosowanych przez niego metod i dostępnych narzędzi doprecyzowano z czasem do 36,8 stopnia.

Analiza kolejnych zestawów danych dla dużych grup ludzi z różnych dekad wykazała jednak, że temperatura ludzi powoli, ale systematycznie spadała. Co kluczowe dla wyciągniętych wniosków, nie było to wynikiem błędów czy wahań dokładności pomiarów, ale faktyczną zmianą średniej temperatury ludzi.

W dużym uproszczeniu obserwowane zjawisko można sprowadzić do prostego stwierdzenia: człowiek zmienia się wraz ze środowiskiem, w którym żyje. Mimo katastrofy klimatycznej, a w zasadzie niezależnie od niej, zmieniła się ekspozycja ludzi na różne mikroby, zmianie uległ także tryb życia, rytm dobowy czy dostępność pożywienia i lekarstw.

Poprawie uległ zarazem średni stan zdrowia. Zmalała choćby liczba infekcji czy stanów zapalnych, z którymi musimy się zmagać, a nasz system immunologiczny pracuje z mniejszą intensywnością. Nieco wolniejszy jest także metabolizm.

W rezultacie średnia temperatura ciała mężczyzn spadła w ciągu 160 lat o około 0,6 stopnia. W przypadku kobiet zmiana również jest widoczna, choć mniejsza – ich temperatura spadła o ok. 0,3 stopnia.

Ustalone przed laty normy podają, że prawidłowa temperatura ciała człowieka to przedział od 36 do 36,9 stopnia Celsjusza. Choć oficjalnie nikt ich nie odwołał, warto brać pod uwagę wyniki nowych badań, korygując normę nieco w dół.

Jeśli trend się utrzyma, w ciągu kolejnych kilkudziesięciu lat różnica pomiędzy praktyką a teorią stanie się w tej kwestii jeszcze bardziej widoczna.