12 lat F-16 w polskiej armii. Oto, jakim sprzętem dysponuje nasza armia

Polskie F-16 służą już 12 lat. Są najnowocześniejszymi samolotami bojowymi w Siłach Powietrznych RP, a dzięki staraniom Ministerstwa Obrony Narodowej i zakupom najnowszego uzbrojenia, pozostaną skuteczną bronią na polskim niebie jeszcze przez długi czas.

48 supernowoczesnych maszyn weszło do służby w Siłach Powietrznych RP w latach 2006-2008. Pierwsze cztery myśliwce F-16 przyleciały do Polski 11 listopada 2006 roku. Ich matką chrzestną została ówczesna pierwsza dama, Maria Kaczyńska. Kupione od Stanów Zjednoczonych samoloty (wraz z uzbrojeniem oraz szkoleniem pilotów) kosztowały Polskę 3,8 mld zł, natomiast Lockheed Martin (producent samolotów) wydał w Polsce w ramach offsetu ponad 6 mld zł.

Myśliwce F-16 odpowiadają za pilnowanie polskiej przestrzeni powietrznej. W tym celu są wyposażone w dwa rodzaje rakiet przeciwlotniczych działających w systemie "strzel i zapomnij" (same odnajdują cel, nie trzeba nimi ręcznie sterować). Jedna na średni, druga na długi zasięg, do tego uzbrojone są też w karabin maszynowy. "Jastrzębie" są też dobrze przygotowane do niszczenia celów na ziemi. Uzbrojenie do takich zadań stanowią swobodnie spadające bomby Mk. 82 i 84, które występują też w wersjach precyzyjnego celowania. Najnowszymi nabytkami dla F-16 są szybujące pociski dalekiego zasięgu do 370 i 910 km.

AMRAAM AIM-120 C-7
Do atakowania wrogich samolotów, polskie F-16 uzbrojone są w rakiety powietrze-powietrze AIM-120 AMRAAM. To jedne z najnowocześniejszych rakiet tego typu działające w trybie "wystrzel i zapomnij". Po początkowym namierzeniu nieprzyjaciela, pilot odpala rakietę, która sama go śledzi i odpowiednio koryguje swój lot. AIM-120 AMRAAM osiąga prędkość 4 machów, a jej zasięg to 55-75 km, co czyni ją rakietą klasy "poza zasięgiem wzroku" wg amerykańskiej klasyfikacji.

W początkowej fazie lotu rakieta AMRAAM AIM-120 wykorzystuje dane przesłane do niej jeszcze przed wystrzeleniem z samolotu. Dostaje m.in. informacje o położeniu celu, jego prędkości i kierunku lotu. Przy wykorzystaniu inercyjnego systemu nawigacji rakieta zbliża się do wrogiego samolotu. W końcowej fazie uruchamia się wbudowany system namierzania aktywnym radarem. W przypadku wykorzystania przez samolot-cel systemów zagłuszania radarowego rakieta AMRAAM samoistnie przełączy się na system namierzania, który będzie próbował wykryć źródło zakłóceń.

Sidewinder AIM-9X-2 Block II
Sidewinder to najpopularniejsza rakieta typu powietrze-powietrze krótkiego zasięgu, używana przez armie Zachodniej Europy i USA. Od połowy lat 50. ubiegłego wieku, kiedy weszła do produkcji, zbudowano ponad 110 tys. egzemplarzy. Polskie F-16 dysponują rakietami Sidewinder w wersji AIM-9X-2 Block II, jest to jedna z najnowszych wersji tego typu uzbrojenia opracowane w latach 2008-2013. Głównym usprawnieniem Siderwindera w wersji Block II jest dodanie zdolności namierzenia calu po wystrzeleniu, czyli tzw. Lock-On-After-Launch (LOAL). Pozwala to na szybsze zaatakowanie przeciwnika niż przy poprzednich wersjach rakiety. Zasięg Sidewindera to od 1 do 35,5 km.

Bomby Mk. 82 i Mk. 84
Do atakowania celów naziemnych polskie F-16 zostały uzbrojone w szeroki wachlarz bomb i rakiet, a MON stale negocjuje zakup nowoczesnego uzbrojenia. Najmniejszym i zarazem najliczniejszym materiałem wybuchowym przenoszonym przez F-16 jest Mark 82. To 227-kilogramowy pocisk swobodnego spadania. Stanowi także bazę dla kierowanej laserowo bomby GBU-12 i GBU-38 JDAM. Polska zakupiła też GBU-12, wyposażone są one w zainstalowany na czubku system naprowadzania laserowego oraz lotki sterujące na ogonie. Bomby GBU-12 atakują cele oświetlone przez laser z ziemi, mogą atakować cele ruchome.

Bomba Mark 84 pochodzi z tej samej rodziny co 82, a jej główną różnicą jest masa – 907 kg. Na jej bazie opracowano wersje zdolne do precyzyjnego atakowania celu. Polska kupiła wersje GBU-24 Paveway III oraz GBU-31 JDAM.

AGM-65 G 2 Maverick
Maverick to pocisk o własnym napędzie do niszczenia celów naziemnych m.in. takich jak bunkry czy ruchome pojazdy opancerzone. Działa w systemie "wystrzel i zapomnij", dzięki wykorzystaniu telewizyjno-termicznego systemu naprowadzania. Maverick osiąga prędkość ponad 1 macha i zasięg do 27 km. Jest najpowszechniejszym pociskiem sterowanym do niszczenia celów naziemnych na Zachodzie.

Rakiety dalekiego zasięgu
Polskie F-16 dysponują rakietami powietrze-ziemia dalekiego zasięgu, dodatkowo MON stale rozwija ich możliwości w tym zakresie, niedawno podpisana została umowa z USA na zakup rakiet JASSM-ER o zasięgu ponad 900 km.

AGM-154 JSOW
Polskie F-16 dysponują obecnie dwoma rodzajami bomb szybujących, a trzeci jest w drodze. Pociskiem o najkrótszym zasięgu jest AGM-154 JSOW, który może atakować cele oddalone o 75 km. Rakieta używa systemu nawigacji inercyjnej (INS) oraz satelitarnej (GPS) do odnajdowania celów. Wariant C dodatkowo używa czujników podczerwieni w ostatnie fazie lotu.

AGM-158 JASSM
Pocisk szybujący AGM-158 JASSM, to jeden z najnowszych tego typu na świecie. Ma zasięg 370 km i oprócz Stanów Zjednoczonych wszedł na uzbrojenie lotnictwa jedynie w siłach zbrojnych Finlandii, Australii i Polski. Pocisk jest wykonany w technologii stealth, przez co jest trudno wykrywalny przez radary systemów obrony przeciwlotniczej.

Gdy pocisk jest podwieszony pod skrzydłem samolotu jego lotki sterujące oraz mikro-skrzydła są złożone dla zmniejszenia oporów powietrza. Rozkładają się po odseparowaniu się od samolotu. AGM-158 JASSM wykorzystuje systemy nawigacji inercyjnej i satelitarnej oraz czujniki podczerwieni. Pocisk przekazuje także informacje o swoim położeniu i prędkości, co pozwala śledzić go aż do uderzenia w cel. Ładunek wybuchowy stanowi odłamkowo-burząca, przeciwpancerna głowica WDU-42B o masie 453 kg.

Na podstawie rakiety AGM-158 JASSM opracowano wersję o jeszcze większym zasięgu – 910 km. Do nazwy nowego pocisku dodano oznaczenie ER (ang. Extended Range). Nowy pocisk w 70 procentach wykorzystuje ten sam sprzęt co standardowy JASSM, a w 95 procentach to samo oprogramowanie. W 2016 roku Polska podpisała umowę na zakup pocisków AGM-158 JASSM-ER dla polskich F-16.