Zdziwienie w "Milionerach". Co to jest "Urbanator"? Już wyjaśniam

"Urbanator to rozciągnięty na lata projekt artystyczny…" - pytał w "Milionerach" Hubert Urbański w pytaniu za 75 tys. złotych. Odpowiedzi były podchwytliwe, ale gracz nie dał się zmylić. "Totalne zaskoczenie", mówi sam Urbaniak.

"Urbanator to projekt skrzypka i saksfonisty" brzmiała poprawna odpowiedź. A konkretnie chodzi o projekt Michała Urbaniaka, światowej sławy jazzmana z Łodzi. Bartłomiej Marcjaniak, zawodnik z odcinka 262 "Milionerów" poradził sobie z tym podchwytliwym pytaniem.

Michał Urbaniak to jeden z najwybitniejszych i najbardziej znanych na świecie polskich muzyków. Karierę zaczynał jako skrzypek klasyczny, ale szybko porwał go rodzący się w Polsce w latach 50. jazz. Grywał w zespołach pionierów, ojców polskiego jazzu, czyli u Andrzeja Trzaskowskiego i Krzysztofa Komedy, a także u boku innych, przyszłych gwiazd, jak Tomasz Stańko czy Zbigniew Namysłowski.

Michał Urbaniak początkowo był saksofonistą. Pod koniec lat 60. stwierdził, że wykorzysta do jazzowej muzyki także skrzypce. A te szybko stały się jego ikonicznym instrumentem, dzięki któremu zyskał światową sławę. Po współpracy z Czesławem Niemenem, Wojciechem Młynarskim, zespołem Dżamble, Urbaniak założył własny band. Jako skrzypek debiutował na płycie "Live Recording" w 1971 roku. Wówczas zdobył także indywidualną nagrodę, 1. miejsce na najbardziej prestiżowym europejskim festiwalu jazzowym – w szwajcarskim Montreux.

W 1973 Urbaniak razem z zespołem (w skład którego wchodzili: Urszula Dudziak, Wojciech Karolak, Czesław Bartkowski, Paweł Jarzębski), wyjechał do USA. Zaczęły się złote lata twórczości i nowe albumy ze śmietanką amerykańskich muzyków, które przeszły do kanonu popularnej wówczas muzyki jazz-rock fusion.

Projekt Urbanator rozpoczął się na początku lat 90. Dzięki albumowi i tytułowemu utworowi z płyty "Manhattan Man" polski skrzypek znów trafił do topu jazzmanów w USA. Jednocześnie fragment z jego starego utworu z lat 70. wykorzystali raperzy ze słynnego Tribe Called Quest na kultowym albumie "Midnight Marauders". Muzyk postanowił stworzyć projekt, który łączyłby elektryczną, funkową stronę jazzu ze współczesnymi wówczas nurtami – zwłaszcza hip-hopem właśnie.

Michał Urbaniak i Urbanator w ramach imprezy UrbDays 2010

Efektem był właśnie projekt "Urbanator" i płyta o tym samym tytule. Na płycie pojawiły się największe sławy jazzu: Herbie Hancock, Marcus Miller, bracia Michael i Randy Brecker, Kenny Garrett, Lenny White. Na przestrzeni kolejnych lat projekt Urbanator doczekał się jeszcze dwóch płyt, na których zaśpiewali O.S.T.R., WWO oraz córka muzyka – Mika Urbaniak.

Projekt Urbanator pozostaje aktywny do dziś, głównie dzięki organizowanym co roku UrbDays – warsztatom dla młodych muzyków, zakończonych wspólnym jam session i koncertem. Skąd jednak takie pytanie w "Milionerach"? Sam Michał Urbaniak mówi wprost: "Totalne zaskoczenie". Nie była to przygotowana wspólnie z twórcami programu akcja.

W ostatnich latach Urbaniak dał się poznać także jako... aktor. Zagrał jedną z głównych ról w filmie "Mój rower", u boku Artura Żmijewskiego.