Polskie siły powietrzne dysponują szeregiem samolotów, z których najsłynniejsze są wielozadaniowe F-16. Co oprócz maszyn amerykańskiej produkcji strzeże naszego nieba?

Podstawowymi zadaniami realizowanymi przez polskie jednostki lotnicze są: obrona polskiej przestrzeni powietrznej, niszczenie celów powietrznych, naziemnych i nawodnych, prowadzenie rozpoznania oraz transport ludzi i sprzętu.

Wraz z osiągnięciem gotowości do działań wielozadaniowych samolotów F-1. zatrze się wyraźny podział na lotnictwo myśliwskie, bombowe, szturmowe i rozpoznawcze. Ma to też związek z kończącymi się resursami samolotów MiG-29 i Su-22. Zadania realizowane przez lotnictwo transportowe sprawiają, że działa ono na korzyść całych Sił Zbrojnych RP. Poszczególne typy samolotów i śmigłowców przystosowane są do przewozu na dalekie, średnie i bliskie odległości ludzi, sprzętu bojowego, uzbrojenia i wyposażenia osobistego żołnierzy. Mogą także być używane w operacjach desantowych.

F-1. Advanced Block 52 jest nowoczesnym jednosilnikowym myśliwcem. Napęd stanowi silnik F100-PW-229 o ciągu 129,4kN z dopalaniem firmy Pratt & Whitney. Myśliwiec jest wyposażony w wielozadaniowy radar umożliwiający wykrywanie i śledzenie celów powietrznych oraz naziemnych, jak również w nahełmowy układ wskazywania celów powietrznych (HMDS - Helmet Mounted Display System). Do samoobrony służy system walki elektronicznej z radiolokacyjną stacją ostrzegawczą oraz stacją zakłóceń elektronicznych. Ponadto polskie samoloty F-16 zostały wyposażone w system do tankownia w powietrzu oraz oddzielne zbiorniki paliwa montowane nad skrzydłami przy górnej części kadłuba. Umożliwia to zabranie dodatkowego zapasu paliwa, bez konieczności wykorzystania podskrzydłowych pylonów, które w tym przypadku mogą przenosić dodatkowe uzbrojenie.

Historia samolotu sięga stycznia 197. roku, kiedy do pierwszego lotu wystartował prototyp lekkiego samolotu myśliwskiego nowej generacji YF-16. Rok później zadecydowano o produkcji tego samolotu jako podstawowego myśliwca sił powietrznych USA. Pierwszy przedseryjny samolot F-16A wystartował 8 grudnia 1976 roku; w sierpniu 1978 roku pierwszy samolot dostarczono amerykańskim Air Force, a w październiku 1980 roku F-16 osiągnęły gotowość operacyjną. Dzisiaj F-16 jest najpopularniejszym samolotem myśliwskim na świecie - 23 kraje zamówiły łącznie 4417 samolotów.

Samolot F-1. jest nieustannie unowocześniany. W 1985 roku zakończono produkcję wersji F-16A, a już w lutym 1980 roku wprowadzono program modernizacji samolotu F-16, w efekcie zbudowano nową wersję - F-16C. W samolocie zamontowano radar o większym zasięgu działania, większej dokładności i odporności na zakłócenia, zamontowano też lepszy komputer pokładowy, lepsze wyposażenie kabiny oraz nowoczesne rakiety AIM-120. Obok jednomiejscowej wersji F-16A, F-16C i F-16E powstały również dwumiejscowe - F-16B, F-16D oraz F-16F.

Polska zamówiła łącznie 4. samolotów F-16 w wersji Advanced Block 52 + 36 samolotów jednomiejscowych F-16C oraz 12 dwumiejscowych F-16D.

Maksymalny pułap: 15250 m
Maksymalna prędkość: 2,02 Ma
Maksymalny zasięg: 447. km

Związane skrzydła. Dlaczego polskie samoloty spadają? Kliknij i sprawdź!

Samolot odrzutowy MiG-2. zaprojektowano w 1972 r., w celu wymiany samolotów typu MiG-21 i MiG-23 na nowsze i nowocześniejsze. Samolot miał być tzw. lekkim myśliwcem frontowym, uzupełniającym ciężki myśliwiec przewagi powietrznej Su-27. Pierwszy prototyp wzniósł się w powietrze 6 października 1977 roku, a pierwsze seryjne samoloty MiG-29 9.12 ("Fulcrum-A") weszły do służby w 1984 r. MiG-29 i Su-27 były pierwszymi radzieckimi samolotami taktycznymi, w których zastosowano turboodrzutowe silniki dwuprzepływowe. W przypadku MiG-29 był to silnik RD-33 zaprojektowany w Biurze Doświadczalno-Konstrukcyjnym Izotowa. Radar OI-93 był pierwszym w ZSRR radarem dopplerowskim mogącym śledzić cele na tle ziemi. Wersja 9.12 produkowana była również w dwu słabiej wyposażonych wersjach eksportowych. Wersja 9.12A przeznaczona na eksport do krajów Układu Warszawskiego (min. Polska, Czechosłowacja, Niemcy Wschodnie, Rumunia). Pozbawiona była kilku trybów pracy radaru, różnice dotyczyły także radiostacji, układu identyfikacji
"swój-obcy", systemu nawigacji. Wersja 9.12B przeznaczona była do eksportu, eksportowana poza Układ Warszawski - zakupił ja m.in. Irak, Peru, a także po rozpadzie Układu Warszawskiego w 1993 Węgry.

W latach 1989-199. Rosjanie dostarczyli Polsce 12 fabrycznie nowych myśliwców (9 bojowych oraz 3 szkolno-bojowe) - znalazły się one na wyposażeniu 1. eskadry 1. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego z Mińska Mazowieckiego. W 1995 roku Polska pozyskała 10 używanych maszyn (9 bojowych i jedną szkolno-bojową) od Republiki Czeskiej, przekazując w zamian 11 śmigłowców PZL W-3 Sokół - weszły one na wyposażenie 2. eskadry 1. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego. Samoloty dostarczono na początku 1996 r. W grudniu 2001 r. w związku z dostosowywaniem struktur do wymogów NATO, 1. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego przeformowany został w 1. Eskadrę Lotnictwa Taktycznego oraz 23. Bazę Lotniczą. Samoloty MiG-29 służą w 1. Eskadrze Lotnictwa Taktycznego po dziś dzień. W roku 2004 za symboliczną opłatą 1 zł za sztukę Polska odkupiła od Luftwaffe 23 używane maszyny. Ze względu na różnice w wyposażeniu oraz znaczne zużycie, podjęto decyzje o włączeniu do służby jedynie 14 znajdujących się w najlepszym stanie maszyn. Modernizacje i remonty
przeprowadzone zostały w Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 2 w Bydgoszczy - poniemieckie MiGi-29 otrzymała 41. Eskadra Lotnictwa Taktycznego z Malborka.

Obecnie polskie Siły Powietrzne użytkują 3. samolotów MiG-29.

Maksymalny pułap: 18000 m
Maksymalna prędkość: 2,30 Ma
Maksymalny zasięg z dodatkowym zbiornikiem paliwa: 210. km.

Su-2. to samolot szturmowo-bombowy produkcji ZSRR używany przez kraje byłego Układu Warszawskiego, Bliskiego Wschodu oraz Libię, Wietnam, Peru i Angolę. Maszyna zyskała pieszczotliwy przydomek wśród pilotów, którzy nazywają ją "Suczką", od skrótu konstruktora "Su" Pawła Suchoja. Su-22M4 użytkowany w polskich Siłach Powietrznych to jednosilnikowy samolot o konstrukcji półskorupowej, z duraluminium. Skrzydła o zmiennym skosie pozwalają regulować skokowo kąt w zakresie od +28° do +68°. Wlot powietrza znajduje się w nosie. W stożku znajdują się urządzenia radiolokacyjne.

Siły Powietrzne posiadają 4. samolotów Su-22, które służą w 7, 8, oraz 40. Eskadrze Lotnictwa Taktycznego.

Maksymalny pułap: 15200 m
Maksymalna prędkość: 1850 km/h
Maksymalny zasięg: 255. km

Związane skrzydła. Dlaczego polskie samoloty spadają? Kliknij i sprawdź!

Lockheed C-13. Hercules to amerykański czterosilnikowy wojskowy samolot transportowy o napędzie turbośmigłowym. Po raz pierwszy wprowadzony do służby w grudniu 1956. Głównym przeznaczeniem Herculesa jest transport towarów i osób, także rannych na średnich odległościach, co przy zdolności lądowania na nieutwardzonych pasach startowych czyni z niego bardzo uniwersalną maszynę, często przebudowywaną do pełnienia także innych wyspecjalizowanych zadań poczynając od wsparcia powietrznego (AC-130 Spectre), po służbę ratowniczo poszukiwawczą SAR, jako latająca cysterna, samolot rozpoznania meteorologicznego, gaszenia pożarów czy ewakuacji medycznej MedEvac.

Wojna koreańska, która wybuchła w czerwcu 195. roku, pokazała, że samoloty transportowe opracowane podczas II wojny światowej takie jak C-119 Flying Boxcar, C-47 Skytrain czy C-46 Commando nie odpowiadają wymaganiom ówczesnego pola walki. Z tego powodu 2 lutego 1951 roku USAF ogłosiły konkurs na nowy samolot transportowy zapraszając do niego amerykańskie wytwórnie lotnicze Boeing, Douglas, Fairchild, Lockheed Martin, Chase, Airlifts Inc, North American i Northrop. Nowa maszyna miała przewozić 92 pasażerów lub 64 skoczków spadochronowych na odległość 1100 mil (2037 km), posiadać zdolność startu z krótkich i nieutwardzonych pasów startowych, oraz lotu z trzema silnikami. Wytwórnie Fairchild, North American, Martin i Northrop odmówiły udziału w konkursie, a pozostałe firmy przedstawiły łącznie 9 projektów: Chase i Douglas po trzy, Lockheed dwa, Boeing i Airlifts Inc. po jednym. Ostatecznie zwyciężył jeden z projektów firmy Lockheed oznaczony jako L-206 i 2 lipca 1951 firma otrzymała zamówienie na dostawę maszyn
oficjalnie nazwanych Model 82.

W chwili wejścia Polski do NATO w 199. roku, Siły Powietrzne dysponowały samolotami AN-26, AN/M-28 w różnych konfiguracjach. W 2001 roku podpisano umowę na zakup 8 samolotów (z opcją na 4 kolejne) EADS CASA C-295M, które służbę rozpoczęły w 2003 roku. Udział Wojska Polskiego w szeregu misji poza granicami wykazał konieczność posiadania samolotów transportowych o większej ładowności. Fakt ten stał się szczególnie widoczny wraz z zaangażowaniem Polski w misjach na Bałkanach, w Iraku i Afganistanie. Brak odpowiednich zdolności transportowych generował konieczność korzystania z transportu sojuszników oraz bardzo intensywnej eksploatacji samolotów C-295 CASA.

Próby pozyskania większych samolotów rozpoczęto w latach 200. - 2003. Podjęto wówczas rozmowy zmierzające do pozyskania 6 samolotów C-130 Hercules w wersji "K", wycofanych ze służby w brytyjskiej Royal Air Force. Jednocześnie, mając na uwadze ograniczenia budżetowe, podjęto działania w celu uzyskania bezzwrotnej pożyczki rządu amerykańskiego (FMF). Ostatecznie jednak kontrola samolotów przeprowadzona przez specjalistów amerykańskich wykazała ich zły stan techniczny.

Dowództwo Sił Powietrznych, po analizie materiałów w tej sprawie, podjęło decyzję o przerwaniu działań związanych z pozyskaniem dla Sił Zbrojnych RP tej wersji samolotu. Do dalszej eksploatacji niezbędna byłaby konieczność wymiany skrzydeł, silników i śmigieł. Oceniono wówczas, iż remonty, jakie należałoby wykonać przy samolotach C-130K, oprócz wzrostu kosztów zakupu i modernizacji do ponad 20. mln USD doprowadziłyby do opóźnienia programu o co najmniej 5 lat. W wyniku przeprowadzonych negocjacji strona amerykańska przedstawiła propozycję dostawy 5-ciu samolotów C-130E Hercules (w zamian za samoloty C-130K) z zasobów Sił Powietrznych USA. Zaproponowano ich remont i doposażenie w zakładach lotniczych Lockheed Martin na zasadach identycznych jak dla Sił Powietrznych USA. Tę propozycję przyjęto jako optymalną.

Polska otrzyma 5 samolotów C-130. Hercules w ramach amerykańskiego programu FMF (Foreign Military Financing).

Związane skrzydła. Dlaczego polskie samoloty spadają? Kliknij i sprawdź!

#size=628x419#))

CASA C-295. to najnowszy z rozpowszechnionych na świecie hiszpańskich samolotów transportowych. Obecnie eksploatowanych jest 460 samolotów C-212 i 240 C-235. Pierwszym samolotem tej serii był wyprodukowany w 1971 roku niewielki C-212. Samolot C-235 skonstruowano w 1983 roku. Na bazie tej maszyny powstał C-295M, który w porównaniu do C-235 ma kadłub wydłużony o sześć wręg, wzmocnioną konstrukcję kesonu skrzydła, wzmocnione podwozie i silniki o większej mocy. Pierwszy prototyp samolotu C-295M wystartował 28 listopada 1997 roku.

CASA C-295. jest typowym wojskowym samolotem transportowym z tylną rampą ładunkową, zbudowanym w układzie górnopłata. Startując z normalną masą startową 21000 kg, może przewieźć ładunek o maksymalnej masie 9250 kg na odległość 1455 km. W szczególnych sytuacjach masę startową samolotu można zwiększyć do 23200 kg.

Siły Powietrzne posiadają obecnie 1. samolotów CASA C-295M. Wyposażone są w najnowocześniejsze systemy nawigacji GPS, radiolokacyjne stacje ostrzegawcze oraz wyrzutnie wabików.

Maksymalny pułap: ok. 9000 m
Maksymalna prędkość: 480 km/h
Maksymalny zasięg przy ładunku 400. kg: 4970 km.

W 199. roku został oblatany prototyp zmodernizowanej przez PZL Mielec wersji samolotu An-28, nazwanej "M-28". Następnie odbył długi rajd akwizycyjny w obu Amerykach. Zaowocowało to zamówieniami na M-28 (był produkowany pod nazwą Skytruck). W samolocie zamontowano m. in. system centralnego tankowania i awaryjnego zlewu paliwa, zmodernizowano drzwi luku wejściowego, zaprojektowano wejście boczne ze składanymi schodkami, zainstalowano nową goleń przednią koła.

Kilka samolotów oznaczonych M-28B1 Bryza z silnikami PZL-10. i nowymi pięciopłatowymi śmigłami trafiło do eskadr i pułków lotnictwa transportowego i do lotnictwa Marynarki Wojennej. Obecnie trzy Bryzy M-28 są użytkowane w 36. Specjalnym Pułku Lotnictwa Transportowego.

Maksymalny pułap: 6000 m
Maksymalna prędkość: 350 km/h
Maksymalny zasięg z ładunkiem 100. kg: 1365 km.

Związane skrzydła. Dlaczego polskie samoloty spadają? Kliknij i sprawdź!

Na przełomie lat 70. i 80. ubiegłego wieku w biurze konstrukcyjnym PZL Warszawa-Okęcie z inicjatywy mgr inż. Andrzeja Frydrechewicza rozpoczęto prace nad samolotem szkolno-treningowym. Początkowo samolot wyposażono w silnik tłokowy, później planowano montaż turbinowego silnika śmigłowego. W 1981 roku opracowano projekt wstępny. Samolot oznaczono PZL-130 i nazwano Orlik. W 1984 roku ukończono drugi prototyp przeznaczony do badań w locie i wyposażono w silnik tłokowy M-14Pm. Pierwszy lot na tym samolocie wykonano w październiku 1984 roku, a w styczniu oraz grudniu 1985 roku oblatano prototypy nr 003 i nr 004. Prototyp nr 003 (SP-PCB) był demonstrowany w Chinach, a nr 004 (SP-PEC) był demonstrowany na 36. Międzynarodowym salonie Lotniczym i Astronautycznym w Paryżu. Pod koniec 1985 roku egzemplarz nr 004 przetransportowano do Kanady, gdzie wyposażono go w turbinowy silnik śmigłowy PT6A-25A. Zamontowano w nim też nową instalację hydrauliczną, nową instalację tlenową, nowe przyrządy pokładowe i zestaw urządzeń
nawigacyjnych firmy Bendix King. Pod każdym skrzydłem zainstalowano po dwie belki do podwieszania dodatkowych zbiorników paliwa lub uzbrojenia. Samolot nazwano PZL-130 T Turbo Orlik.

Obecnie używanym w polskich Siłach Powietrznych samolotem podstawowego szkolenia lotniczego jest PZL-130TC-1 Orlik. Samolot ten jest rozwojową wersją wspomnianego PZL-130T. Zamontowano w nim czeski silnik Walter 601. z pięciopłatowym śmigłem. W samolocie zastosowano wyposażenie w większości polskiej produkcji i zachowano układ przyrządów w kabinie podobny do układu, jaki przyjęto w samolocie TS-11 Iskra. Ponadto zainstalowano fotel katapultowy, rejestrator parametrów lotu, nawigacyjny odbiornik satelitarny, transponder oraz odbiornik radiomarkera.

Maksymalny pułap: 10000 m
Maksymalna prędkość: 560 km/h
Maksymalny zasięg: 110. km.

W połowie lat 50. ubiegłego wieku w wyposażeniu jednostek szkolnych wojsk lotniczych pozostawały wyłącznie samoloty tłokowe, tymczasem w pułkach lotnictwa myśliwskiego wykorzystywano już odrzutowe samoloty Mig-15. W związku z tym w Inspektoracie Lotnictwa podjęto decyzję o budowie nowoczesnego samolotu szkolnego, który na wiele lat miał zaspokajać potrzeby lotnictwa. Opracowanie projektu zlecono w 1956 roku zespołowi konstrukcyjnemu pod kierownictwem doc. mgr inż. Tadeusza Sołtyka z Instytutu Lotnictwa.

Nowa konstrukcja otrzymała nazwę TS-1. Iskra. Był to pierwszy samolot o napędzie odrzutowym od podstaw skonstruowany w Polsce. W 1958 roku w PZL Okęcie rozpoczęto budowę czterech prototypów (jednego do prób statycznych i trzech do prób w locie). Pierwszy płatowiec ukończono w 1959 roku. Posłużył on do prób wytrzymałościowych i zmęczeniowych. Drugi prototyp, oznaczony numerem 02, był napędzany importowanym silnikiem Viper 8. Budowę tej maszyny zakończono w grudniu 1959 roku, a pierwszy lot odbył się w lutym 1960 roku. Po próbach fabrycznych i państwowych samolot poddano ocenie - stwierdzono, że w pełni spełnia on założone wymagania i nadaje się do szkolenia pilotów samolotów myśliwskich i myśliwsko-szturmowych. W 1968 roku zakłady PZL Mielec opuścił pierwszy egzemplarz Iskra bis 1H-0326, wyposażony w silnik SO-01 polskiej produkcji.

Od początku lat 90. ubiegłego wieku niemal każdy pułk wyposażony w samoloty bojowe miał kilka egzemplarzy TS-11 Iskra bis DF, należących do różnych serii produkcyjnych, a wraz z wycofywaniem ze służby samolotów SBLim-2 i MiG-21UM, w pułkach na Iskrach zaczęto szkolić pilotów.

Maksymalny pułap: 11500 m
Maksymalna prędkość: 740 km
Maksymalny zasięg: 125. km.

Źródło: Siły Powietrzne RP