To zupełnie nowy gatunek. "Samotny endopasożyt" odkryty w Peru

Naukowcy z Uniwersytetu w Turku w Finlandii odkryli nowy gatunek owadów, jak podaje czasopismo "ZooKeys". Odkrycie miało miejsce w Rezerwacie Narodowym Allpahuayo-Mishana w Peru, który jest uznawany za miejsce o największym zróżnicowaniu biologicznym na świecie. W ciągu ostatnich dziesięcioleci naukowcy zidentyfikowali tam wiele nowych gatunków ptaków, a pod koniec lat 80. XX wieku udokumentowano, że jest to miejsce z największą liczbą gatunków drzew na jednym obszarze.

Odkryty gatunek owadów to osa, którą naukowcy nazwali Capitojoppa amazonica. Jest to jedyny znany przedstawiciel tego gatunku. Osy te należą do podrodziny Ichneumoninae, czyli pasożytniczych os z rzędu błonkówek (błonkoskrzydłych). Są one zwykle duże i kolorowe, szczególnie te żyjące w tropikach. Ich larwy pasożytują na gąsienicach oraz poczwarkach ciem i motyli.

Nowo odkryta osa ma jasnożółtą barwę i charakteryzuje się bardzo dużą głową. Może dorastać do 1,7 cm długości i jest "samotnym endopasożytem", co oznacza, że składa pojedyncze jajo wewnątrz ciała żywiciela. Ofiarą pasożyta mogą stać się gąsienice, chrząszcze, a nawet pająki. Gdy żywiciel zostanie zlokalizowany i schwytany, samica osy gładzi go czułkami, po czym przekłuwa pokładełkiem (organem służącym do składania jaj do otworów w drzewach, glebie czy w ciałach innych organizmów) i składa w nim jajo.

Po kilku dniach z jaja wylęga się larwa, która zjada żywiciela od środka. Dalszy etap rozwoju polega na dorastaniu larwy wewnątrz martwego żywiciela i wyłonieniu się z niego dopiero w postaci dorosłej osy. Żerowanie na martwym żywicielu nie jest jedynym pasożytniczym zachowaniem nowego gatunku. Dorosła osa, która przekłuwa jego ciało swoim pokładełkiem, poza złożeniem jaja może wysysać z miejsca nakłucia hemolimfę, którą się żywi.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

"Od 1998 roku badamy różnorodność biologiczną owadów na tym terenie i wiemy już, że żyje tu rekordowa liczba gatunków. Teraz do tego zbioru dochodzi Capitojoppa" – mówi główny autor publikacji prof. Ilari E. Sääksjärvi.

Nazwa Capitojoppa została nadana nowemu gatunkowi w oparciu o jego cechy lub zasięg występowania, co jest typowym podejściem w nazywaniu nowo odkrytych gatunków. "Owady z nowo odkrytego rodzaju mają dużą głowę, co znajduje odzwierciedlenie w części nazwy 'capito'. Z kolei 'joppa' nawiązuje do znanego już rodzaju os Joppa, do którego te nowe są bardzo podobne. Człon oznaczający gatunek 'amazonica' odnosi się zaś do terenu, gdzie go odkryto" – wyjaśniają autorzy.

Rezerwat Allpahuayo-Mishana to część Amazonii, która charakteryzuje się niezwykłą obfitością gatunków. Ze względu na złożoną historię geologiczną regionu w rezerwacie rośnie kilka różnych typów lasów deszczowych. Różnorodność gatunkowa wielu organizmów jest tu największa na całej planecie. Niestety, obecnie obszar ten szybko się zmienia na skutek działalności człowieka. "Prowadząc badania nad owadami, staramy się więc także dowiedzieć, w jaki sposób wpływ człowieka, np. poprzez zmiany klimatyczne, zmienia przyrodę w lasach deszczowych" – podsumowuje prof. Sääksjärvi.