Starlink nad Polską. Co to jest? Kiedy są widoczne przeloty?

Starlink ma zapewnić dostęp do internetu niemal na całym świecie. W tym celu dochodzi do regularnego umieszczania nowych satelitów firmy SpaceX na orbicie, a zainteresowane osoby mogą cieszyć się z potencjalnych szans na prowadzenie obserwacji nieba.

Misja Starlink Group 4-3 została zakończona sukcesem 3 grudnia 2021 roku. W związku z tym od 4 grudnia w godzinach wieczornych zdarzały się okazje do obserwowania przelotów satelitów ze Starlink Group 4-3 na polskim niebie.

Tego typu misje brzmią jak wyrwane prosto z filmu science fiction, ponieważ rakieta Falcon 9 startuje, uwalnia dziesiątki satelitów na niską orbitę okołoziemską, a następnie ląduje z powrotem na ziemi. Powodzenie misji Starlink Group 4-3 oznacza wyniesienie kolejnych 48 satelitów. Dlaczego aż tylu i co to znaczy, że kolejnych? O jakich liczbach mówimy w szerszej skali?

Ostatecznie chodzi o stworzenie wielkiej megakonstelacji satelitów, potencjalnie składającej się nawet z kilkudziesięciu tysięcy sztuk. Perspektywy na najbliższą przyszłość są takie, że licencje wydane przez Federal Communications Commission (FCC, Federalna Komisja Łączności) pozwalają na umieszczenie około 12 tysięcy satelitów Starlink na orbicie.

W tej chwili zbliżamy się do 2000 satelitów Starlink, a do końca 2027 roku powinno ich być 12 000. Warto brać pod uwagę również fakt, że SpaceX wspominało o planach na osiągnięcie ostatecznej liczby na poziomie 42 000 satelitów umieszczonych na orbicie.

Kiedyś na orbicie okołoziemskiej był Sputnik, dosłownie jedna sztuka wystrzelona w 1957 roku, a potem przybywało coraz więcej stworzonych przez człowieka sztucznych satelitów. Do roku 2010 można było mówić o tempie od 60 do 100 satelitów umieszczanych na orbicie każdego roku. W okolicach 2020 roku udało się przekroczyć granicę wystrzelenia 1000 satelitów na orbitę rocznie.

Aktualnie szacuje się, że na okołoziemskiej orbicie jest około 7000 satelitów, lecz w związku z informacjami przedstawionymi wyżej można zauważyć, że liczba będzie szybko wzrastać. Sam fakt, że w niedalekiej przyszłości tylko jedna firma – SpaceX – planuje umieścić na orbicie około 12 000 satelitów Starlink, pokazuje, o jak wielkim przyspieszeniu jest mowa.

Wiemy już, że tak zwanych kosmicznych pociągów na niebie pojawi się jeszcze wiele. W jaki sposób można się przygotować do tego, żeby wiedzieć o ewentualnych misjach Starlink i zrozumieć, kiedy mniej więcej najlepiej ich wyszukiwać?

Przede wszystkim należy zaznaczyć, że największe widowisko jest niedługo po wyniesieniu nowych satelitów Starlink na orbitę. To właśnie wtedy można zobaczyć widowiskowy kosmiczny pociąg i na tym zależy większości obserwatorów. Jest tak z tego względu, że na początku satelity są bardzo dobrze widoczne i sprawiają wrażenie bycia blisko siebie, w jednej linii.

Niestety wraz z upływem czasu będą one w dalszej fazie umieszczania na orbicie docelowej i dojdzie do ich większego rozproszenia oraz obniżenia jasności. To dobry moment, żeby zwrócić uwagę na fakt, że satelity Starlink są wyposażone w małe silniki jonowe Halla, które pozwalają na stopniowe podnoszenie ich orbity.

Podsumowując, najlepiej jest zwracać uwagę na start kolejnych misji Starlink i wtedy próbować ustalić, czy w ogóle będą widoczne, a także o której godzinie, dodatkowo biorąc pod uwagę naszą lokalizację. W tym celu można śledzić takie strony jak na przykład spacex.com.pl, gdzie znajduje się lista zakończonych oraz nadchodzących misji.

Doskonałym narzędziem w wyszukiwaniu konkretnych grup satelitów Starlink jest między innymi serwis heavens-above.com, gdzie z reguły już na stronie głównej często pojawia się informacja o najnowszej udanej misji Starlink, a wraz z nią odnośnik do predykcji pomagających w śledzeniu przelotów. Musimy jeszcze podać miejsce, z którego planujemy prowadzić nasze obserwacje (można np. wskazać na mapie), a potem sprawdzić wygenerowaną tabelę dla istotnej dla nas grupy satelitów Starlink.

Tabela odnosi się do wszystkich interesujących nas obiektów z danej grupy, czyli na przykład najnowszej udanej misji, która będzie najlepiej widoczna. Sprawdzamy szacowany czas, w którym będą przeloty satelitów, zapisujemy sobie widełki, żeby wiedzieć mniej więcej, od której godziny powinniśmy spoglądać na niebo i kiedy będzie już po wszystkim.

Istnieją także strony pasjonatów takich obserwacji, którzy chętnie dzielą się nagraniami wideo i przedstawiają dokładne ramy czasowe dotyczące konkretnych dni i przelatujących grup Starlinków. Świetnym przykładem jest chociażby nocneniebo.pl.

Aktualnie najwięcej emocji wzbudza Starlink Group 4-3. W najbliższym czasie będzie można podjąć się próby oglądania np. przelotu z 8 grudnia od godziny 17:00. Będzie to przelot z południowego zachodu w stronę wschodu. Nigdy nie ma gwarancji, że uda się dostrzec kosmiczny pociąg, ponieważ wiele zależy od warunków pogodowych, a dodatkowo wraz z upływem czasu satelity są coraz bardziej rozproszone.

Korzystając np. ze stron heavens-above.com lub findstarlink.com, można podjąć się prób przygotowań na kolejne dni. Jako lokalizację wybrałem Warszawę i dowiedziałem się, że 9 grudnia przelot kosmicznego pociągu Starlink Group 4-3 rozpocznie się ze strony zachodniej od godziny 17:57. W ten sposób można sprawdzać każdy kolejny dzień.