Światowe jeziora wysychają. W ciągu ostatnich 28 lat ponad połowa zbiorników wodnych na świecie skurczyła się. Nowe analizy wykazały, że każdego roku jeziora tracą około 22 miliardy ton wody. I chociaż za taki stan rzeczy odpowiadają różne czynniki, to za większość z nich można winić ludzi.
Naukowcy obliczyli, że 53 proc. światowych jezior zmniejszyło się w ciągu ostatnich 28 lat. Badania objęły okres od 1992 do 2020 roku. Jeziora stanowią blisko 90 proc. słodkiej wody na planecie, dlatego wysychanie zbiorników wodnych może być poważnym problemem, zwłaszcza dla ludzi, którzy wykorzystują wodę z jezior do nawadniania pól i picia. Wysychanie jezior zagraża również ptakom i lokalnym ekosystemom. Może także sprzyjać powstawaniu burz pyłowych.
Wyniki badań opublikowano w magazynie "Science" (DOI: 10.1126/science.abo2812).
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Stacja Galaxy w Smart Kids Planet
Większość jezior przebadana
Aby sprawdzić stan wód w jeziorach, hydrolog Fangfang Yao z University of Virginia wraz z zespołem musieli wykonać tytaniczną pracę. W sumie przeanalizowali 250 tysięcy zdjęć satelitarnych z ostatnich blisko 30 lat, na których ujęto 1972 największe jeziora na całym świecie.
Badacze wykorzystali także zapisy dotyczące poziomu wody w zbiornikach, a całość badań objęła 95 proc. powierzchni jezior na Ziemi.
Na podstawie uzyskanych danych zespół kierowany przez Yao oszacował, jak w przyszłości kształtować będą się poziomy wód w jeziorach. Badacze uwzględnili też sezonowe zmiany poziomu wód i wykluczyli je z analiz. Wyniki swoich badań opublikowali na interaktywnej mapie.
Za zły stan jezior odpowiadają ludzie
Kilka jezior w USA utraciło ogromne ilości wody przez suszę, która nawiedziła kraj w ostatnich latach. Latem 2022 r. jezioro Mead osiągnęło rekordowo niski poziom. Z kolei Wielkie Jezioro Słone straciło aż 73 proc. swojej objętości.
Jedyne odnotowane w badaniach polskie jezioro to Śniardwy. Według naukowców w jego przypadku nie dochodzi do wysychania.
Jednak interaktywna mapa może budzić niepokój. Większość jezior oznaczonych jest na czerwono co sugeruje, że mogą wyschnąć. Yao wyjaśnia, że ponad połowa strat wody netto w naturalnych zbiornikach wynika z bezpośredniego i pośredniego wpływu człowieka, takiego jak konsumpcja i globalne ocieplenie.
Jeziora nadal będą wysychać
Yao zauważa, że nie może z całą pewnością oszacować wszystkich przyszłych trendów dotyczących poziomu wód w jeziorach. Dodaje jednak, że w przypadku około stu dużych zbiorników, na które ogromny wpływ ma ocieplenie klimatu, tendencje do wysychania mogą się utrzymywać.
Oprócz bezpośredniego wpływu na zaopatrzenie w wodę pitną i potrzebną do upraw, wysychające zbiorniki mogą również prowadzić do degradacji środowiska, utraty słodkiej wody, czy spadku ruchu turystycznego związanego z żeglugą i rekreacją. Wysychanie jezior może też prowadzić do zmniejszenia ilości energii produkowanej w elektrowniach wodnych.
Łagodzenie skutków wysychania jezior może być trudne ze względu na biurokrację i różnorodne przepisy obowiązujące w wielu państwach. Dlatego naukowcy podkreślają, jak ważne jest zapobieganie zmniejszaniu się zbiorników, co może nastąpić na przykład dzięki inteligentnemu zarządzaniu zasobami i oszczędzaniu wody.
Źródło: ScienceNews, fot. PxFuel