Gigantyczny teleskop. Na Księżycu powstanie naukowy olbrzym

Zbudowaliśmy teleskopy w różnych miejscach na Ziemi, nawet wysłaliśmy niektóre w przestrzeń kosmiczną. Każdy z nowych teleskopów, naszpikowany nowinkami technologicznymi, owocował niesamowitymi odkryciami na temat Wszechświata. Jakie zatem powinno być następne obserwatorium, które znacząco poszerzyłoby naszą wiedzę? Z niedawnej publikacji wynika, że dobrym miejscem na budowę takiego byłaby powierzchnia Księżyca.

Zespół astronomów przedstawił projekt budowy ogromnego teleskopu optycznego w jednym z kraterów bieguna księżycowego. Według autorów, mógłby on wynieść obserwacje kosmosu na niespotykany wcześniej poziom i zmienić sposób badania Wszechświata. Z badaniami można zapoznać się w bazie pre-printów arXiv.

Teleskopy można znaleźć już chyba wszędzie: od podwórek przez szczyty gór aż po najbardziej odległe wyspy. Wysyłamy je także na orbitę okołoziemską. Dlaczego by zatem nie spróbować umieścić jednego na powierzchni naszego naturalnego satelity? Zresztą taki pomysł bynajmniej nie jest nowy. Powstaje tu jednak pytanie, jaki teleskop bylibyśmy w ogóle w stanie tam zbudować? I czy w ogóle jest to możliwe?

Przykładów takich inicjatyw z przeszłości możemy odnaleźć całkiem sporo. Przykładowo swego czasu NASA ufundowała grant ukierunkowany na zbadanie możliwości realizacji przedsięwzięcia o nazwie Lunar Crater Radio Telescope (LCRT). Zresztą propozycje skonstruowania tego typu teleskopu pojawiają się wśród naukowców zdecydowanie częściej. Z kolei już w trakcie misji Apollo astronauci umieszczali na powierzchni Księżyca tzw. retroreflektory. I dzięki nim możliwe stało się określenie w tamtym momencie odległości od Księżyca do Ziemi z dokładnością do milimetrów.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Czasem mówi się także o Life Finder Telescope At Lunar Poles (LFTALP). Byłby to szereg teleskopów o średnicy 6,5 metra, których celem byłoby badanie atmosfer egzoplanet w momencie ich przejścia na tle ich gwiazd. Ale możliwości jest znacznie więcej. Choćby Lunar Optical UV Explorer (LOUVE), który służyłby do badania jasnych obiektów widocznych w ultrafiolecie. Lub nawet obserwatorium fal grawitacyjnych. Jednakże wszystkie te propozycje mają jedną wspólną cechę: zbudowanie ich na Ziemi byłoby sporym wyzwaniem, a co dopiero na Księżycu.

Dlatego też należałoby raczej skoncentrować się na czymś prostszym, ale wykonalnym. Przy okazji można by spróbować wykorzystać do tego celu ukształtowanie powierzchni Księżyca. I mógłby to być zwykły teleskop optyczny. Na Ziemi moc teleskopu zależy od wielkości zwierciadła głównego oraz od długości ogniskowej, która może zostać zwiększona poprzez dodanie kolejnych luster. Na powierzchni Księżyca można by natomiast wykorzystać jako lustro podstawowe rząd luster rozmieszczonych na kraterze. Zresztą wykorzystanie krateru znacznie zmniejszałoby ilość koniecznych do wykonania prac.

W takiej sytuacji detektory mogłyby zostać zawieszone na kablu. Takie rozwiązanie zastosowano zresztą w przypadku Obserwatorium Arecibo. Konstrukcja byłaby stosunkowo prosta, ponieważ wspomniane lustra nie musiałyby być duże. Możliwe byłoby też skorzystanie z pewnej "wariacji" tego pomysłu. Otóż lustra mogłyby zostać umieszczone po jednej stronie krateru, a niezbędne instrumentarium po drugiej. Oczywiście w każdym przypadku należałoby przewidzieć takie kwestie, jak bieżące usuwanie pyłu oraz zabezpieczenie na wypadek wstrząsów sejsmicznych. W dalszym ciągu nie byłoby to zatem proste zadanie.