Najrzadszy kolor w przyrodzie. Dlaczego niebieski tak trudno spotkać w naturze?
Czy widziałeś kiedyś ptaka w uderzająco niebieskim kolorze? Żabę albo motyla? Są niezwykle piękne, ale i tak samo rzadkie. Niebieski kolor jest jednym z najrzadziej występujących w przyrodzie.
Większość z pigmentów nie powstaje w ciele organizmów żywych. Pigment widoczny na skórze, futrach czy piórach jest związany ze spożywanym pokarmem. Łosoś jest różowy, ponieważ zjada różowe skorupiaki, szczygieł uzyskuje swój pigment z żółtych kwiatów. Podobnie w przypadku czerwonego, brązowego czy pomarańczowego.
Co z kolorem niebieskim? W rzeczywistości nie jest on pigmentem. Jeżeli pojawia się u zwierząt jest to związane ze strukturą ich cząsteczek i sposobu w jaki odbijają światło. Dobrym przykładem są tutaj motyle z gatunku Morpho. Ich intensywnie niebieski kolor to efekt kształtu łusek znajdujących się na skrzydłach. Sprawia on, że światło załamuje się w taki sposób, że ludzkie oko odbiera je właśnie jako kolor niebieski.
W podobny sposób swój kolor zyskują modrosójki niebieskie. Każde pióro tworzą mikroskopijne kulki, rozpraszające światło i rozmieszczone w taki sposób, że tworzony jest wyłącznie niebieski kolor. To samo dotyczy zwierząt, ale i ludzkich oczu. Niebieski kolor powstaje na skutek specyficznego załamania i odbicia światła.
Rośliny również nie są niebieskie. Ich kolor to iluzja spowodowana załamaniem światła, a nie posiadanym przez nie pigmentem. Według Davida Lee – emerytowanego profesora Florida International University – mniej niż 10% wszystkich istniejących gatunków roślin posiada niebieskie kwiaty.
Rośliny posługują się barwnikiem nazwanym antocyjanem. Jest on czerwony. Dopiero jego połączenie z innymi cząsteczkami, a także sposób odbijania światła daje niebiski efekt.
Czy są wyjątki?
Wyjątek stanowi motyl Nessaea Obrinus. Jest to jedyny znany gatunek, który samodzielnie wytwarza niebieski pigment.
Dlaczego akurat ten kolor pigmentu jest tak rzadki w przyrodzie? Naukowcy nie mają co do tego pewności. Popularna teoria głosi, że w momencie kiedy kolor niebieski stał się korzystny – dla komunikacji oraz przetrwania, dla zwierząt łatwiejsze było dokonanie mikroskopijnych zmian w kształcie ciała niż ingerowanie w zasady związane z chemią.
Ewolucja nie była w stanie opanować procesu wytwarzania niebieskiego barwnika. Stworzyła jednak liczne możliwości odtworzenia tego koloru. Dlatego też widząc niebieskie zwierzę czy roślinę warto poświęcić chwilę na ich podziwianie.