BM‑30 Smiercz – rosyjski niszczyciel miast. Głowica waży 250 kg

Od początku agresji na Ukrainę Rosja szeroko stosuje artylerię rakietową, zazwyczaj w jej tańszym, niekierowanym wydaniu. Wśród używanych przez Rosję, wieloprowadnicowych wyrzutni, za najpotężniejszą uważana jest BM-30 Smiercz. Co wiemy o tej broni?

BM-30 Smiercz to 12-prowadnicowy system artylerii rakietowej. Opracowano go w Związku Radzieckim w latach 70., jako odpowiednik amerykańskiego systemu MLRS.

System składa się z samobieżnej wyrzutni rakiet GRAU 9A52 i wozu transportowo-załadowczego 9T234A. Zarówno wyrzutnia, jak i wóz załadowczy transportują po 12 rakiet kalibru 300 mm.

BM-30 Smiercz pozwala na zastosowanie kilku rodzajów pocisków, różniących się zasięgiem i przeznaczeniem.

Podstawowa wersja - 9M55 – to pocisk z głowicą burzącą. Istnieją także pociski z głowicami kasetowymi, zawierającymi 72 podpociski, wersje termobaryczne, odłamkowe, zawierające samonaprowadzające się podpociski przeciwpancerne, a także pociski służące do zdalnego stawiania pól minowych.

Pociski ważą ok. 800 kg, zawierają ok 250-kg głowicę, mają długość ponad 7 m i zasięg, wynoszący – zależnie od wersji – 70-90 km. Mogą być wystrzeliwane pojedynczo albo salwami. W tym drugim przypadku wystrzelenie wszystkich 12 rakiet zajmuje 38 sekund.

System ma bardzo krótki czas przejścia z położenia marszowego w bojowe – zaledwie 3 minuty, a 2 minuty po ostrzale może być już w ruchu. Jedna salwa pokrywa około 60 hektarów.

• Masa systemu: 44 tony
• Długość wyrzutni: 12 m
• Załoga: 3 osoby
• Liczba pocisków: 12
• Kaliber pocisków: 300 mm
• Zasięg ognia: 70-90 km (200 km dla Tornado-S)

Od kilku lat Rosja prowadzi modernizację swoich systemów artylerii rakietowej. Dotyczy to także systemu BM-30 Smiercz, którego nowa wersja nosi nazwę Tornado-S. Kluczową zmianą – poza zastosowaniem nowego podwozia – jest możliwość użycia zupełnie nowej amunicji.

Nowe pociski mają zasięg zwiększony do 200 km i – w przeciwieństwie do wcześniejszych, niekierowanych – są naprowadzane na cel z wykorzystaniem nawigacji satelitarnej. Pozwala to na szybkie wystrzelenie pełnej salwy, z której każdy pocisk może być naprowadzany na inny cel. Zdaniem twórców tego rozwiązania ma to pozwolić na skutecznie zwalczanie rozproszonych oddziałów przeciwnika.

Kolejną – zapowiadaną – nowością jest wzbogacenie systemu o pociski przenoszące zamiast głowicy rozpoznawcze drony. Pozwoli to na szybkie i bezpieczne dostarczenie drona na dużą odległość przez poruszający się na niskim pułapie i z dużą szybkością pocisk. Uwolnienie bezzałogowca ma nastąpić dopiero w rejonie celu.

Jakie są zalety artylerii rakietowej w porównaniu z klasyczną, lufową? Poza względną prostotą samej wyrzutni, która – w porównaniu ze współczesnymi armatami – jest nieskomplikowaną konstrukcją, ważną zaletą jest siła ognia.

Wyrzutnia tego typu może wystrzelić wiele pocisków w bardzo krótkim czasie. Do tego – w przypadku systemu BM-30 Smiercz – są to pociski bardzo ciężkie, mające duży zasięg i silną głowicę.

Wadą do niedawna była niska precyzja ostrzału. Zmieniło się to wraz z wprowadzeniem do służby systemu Tornado-S. Pociski tego typu są droższe i bardziej skomplikowane, ale pozwalają na precyzyjne atakowanie punktowych celów.

Wielolufowe wyrzutnie rakiet są jednak bardzo często stosowane w zupełnie inny sposób – do atakowania celów powierzchniowych. Podczas wojny w Ukrainie są to niejednokrotnie miasta, gdzie ostrzeliwane są całe dzielnice. Co więcej, Rosjanie stosują do takiego ostrzału amunicję kasetową, która – mimo niewielkiej masy poszczególnych głowic – pozwala na pokrycie ogniem dużego obszaru. W przypadku miast oznacza to śmiertelne zagrożenie dla ludności cywilnej.