Takie będą nowe dowody Polaków

Nowe dowody osobiste Polacy mieli otrzymać już ponad miesiąc temu. Jak się jednak okazało, wystąpiło nieprzewidywane i wprowadzenie nowych dokumentów tożsamości zostało "nieco" przesunięte... O dwa lata. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji ogłosiło przetarg na wydrukowanie nowych dowodów - wszystko ma być gotowe do lipca 2013 roku

Nowe dowody osobiste Polacy mieli otrzymać już ponad miesiąc temu. Jak się jednak okazało, wystąpiło nieprzewidywane opóźnienie i wprowadzenie nowych dokumentów tożsamości zostało "nieco" przesunięte - o dwa lata. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji ogłosiło właśnie przetarg na wydrukowanie nowych dowodów. Wszystko ma być gotowe do lipca 2013 roku.

Nowe dowody osobiste zawierać będą wbudowany układ elektroniczny, który będzie przechowywał nasze dane osobiste, historię przebytych chorób oraz podpis elektroniczny. W przyszłości będzie można rozszerzyć ilość zapisanych w dowodzie danych, chociażby o informacje dotyczące uprawnień do prowadzenia pojazdów. Idea jest taka, żeby zamiast kilku kart i dokumentów, nosić jedynie dowód osobisty, który będzie zawierał wszystkie niezbędne informacje. Odwiedzając szpital lub lekarza rodzinnego, pokażemy dowód i doktor otrzyma na ekranie monitora informację o naszych chorobach czy przepisanych lekach. Podobnie policjant, z tego samego dowodu dowie się czy mamy uprawnienia do prowadzenia naszego Lamborghini.

Minister MSWiA Jerzy Miller wraz z Premierem zapewniali, że nowe dowody osobiste zobaczymy już w lipcu 2011. Niestety cały proces trochę się wydłuży i dokumenty będzie można odebrać za dwa lata - w lipcu 2013. Początkowo nowe dowody miały być drukowane przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych, tak brzmiały zapowiedzi poprzedniego ministra - Grzegorza Schetyny. Jerzy Miller zmienił jednak te ustalenia i postanowił, że wykonawca nowych dokumentów tożsamości zostanie wyłoniony w przetargu. W związku z tym, swoje oferty przedstawi kilku wykonawców: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, Sygnity i Wasko, Consortia, On Track Innovations Ltd, ASEC i Trusted Information Consulting oraz DGT, Allami Nyomda Nyrt i Challenge Card Design Plastikkarten.

Wymiana starych dowodów na nowe nie będzie obowiązkowa. Dokument otrzymają osoby po ukończeniu 1. roku życia oraz systematycznie wszyscy, których dowody będą traciły ważność. Rząd obiecuje również, że wymiana dokumentów będzie zupełnie darmowa.

Podczas gdy Polska wprowadza elektroniczne dokumenty tożsamości, podobne rozwiązania posiadają już inne kraje, jak choćby Niemcy, którzy posiadają takie dokumenty od 201. roku lub Republika Gambii, gdzie dowody elektroniczne wprowadzono już w roku 2009. Jedne z najbardziej zaawansowanych dowodów elektronicznych posiada Estonia, gdzie dokumenty nie tylko zawierają podpis elektroniczny, ale pozwalają również w sposób elektroniczny głosować w wyborach. Estonia swoje dowody wprowadziła już w 2000 roku i jest pierwszym krajem na świecie, który wprowadził taki sposób głosowania. W pierwszych e-wyborach wzięło udział ponad 30 000 obywateli. Warto również wspomnieć, że Estonia uchodzi za jeden z najbardziej zaawansowanych technologicznie krajów Europy. Już od lat można tutaj zapłacić za bilet autobusowy lub parking SMS-em, a posiedzenia rządu często odbywają się z wykorzystaniem nowoczesnych rozwiązań telekonferencji.

Z oczywistych względów dokument z wbudowanym układem elektronicznym, który zawiera informacje o danym obywatelu wzbudza sporo kontrowersji. Najwięcej przeciwników tego typu dokumenty mają w USA oraz Wielkiej Brytanii, które posiadają albo raczej posiadały bazy danych obywateli, budowane na podstawie informacji z dowodów osobistych. Po zmianie rządu w Wielkiej Brytanii, nowe władze obiecały zniszczyć wspomnianą bazę danych, co rzekomo uczyniono w lutym tego roku. Zwolennicy teorii spiskowych utrzymują jednak, że dane nadal są gromadzone, gdyż żadna władza nie pozbędzie się tak dobrego źródła informacji o obywatelach. Obecnie w Wielkiej Brytanii nie ma obowiązku posiadania dowodu osobiste, choć niektóre grupy zawodowe muszą posiadać dokument tożsamości. Przykładem takiej grupy są taksówkarze.

W USA sytuacja wygląda natomiast trochę inaczej - nie ma, tak jak w Polsce, obowiązku posiadania dowodu osobistego. Amerykanie muszą natomiast legitymować się jakimś dokumentem ze zdjęciem np.: prawem jazdy. Dowody osobiste wydawane są przez poszczególne stany osobom, które nie posiadają innych sposobów identyfikacji. Natomiast, jeśli już ktoś posiada dowód osobisty w USA, dane na jego temat mogą być gromadzone w centralnej bazie danych. Podobna baza danych utrzymywana jest chociażby w Bangladeszu, gdzie urzędnicy korzystają z dostępu do niej podczas wyborów, weryfikując tożsamość obywateli.

Polacy mają obowiązek wyrobienia dowodu osobistego po ukończeniu 1. roku życia. Jeśli młody człowiek tego nie uczyni, może zostać obciążony karą pieniężną. W podobnej sytuacji jak Polacy są mieszkańcy Mauritiusa, którzy muszą odebrać dowód w wieku 18 lat. Tymczasem w Niemczech, Chinach czy Republice Południowej Afryki dokument tożsamości należy odebrać już po ukończeniu 16 roku życia. Natomiast mieszkańcy Cypru dowód osobisty otrzymują już w wieku 12 lat.

Jedną z ciekawostek dotyczących dowodów osobistych są dowody plemienia Sahrawi, które mieszka w Saharze Zachodniej. Członkowie plemienia posiadają dowody hiszpańskie wydane przed 197. rokiem, kiedy była to kolonia hiszpańska. Do dzisiaj jest to terytorium sporne, które walczy o swoją niezależność. Rdzenni mieszkańcy pokazują więc dowody tożsamości z "dawnych" czasów, by w razie referendum o uzyskanie niezależności móc udowodnić swoje pochodzenie i wyróżnić się z tłumu napływowych mieszkańców.

Wiele krajów na świecie nie wymaga posiadania dowodu osobistego. Do takich państw należą: Australia, Kanada, Dania, Irlandia, Indie, Japonia, Nowa Zelandia, Norwegia czy USA. Często jednak należy się wylegitymować jakimś dokumentem, ale nie koniecznie musi to być dowód, taki jak te noszone przez nas w portfelach.

_ Grzegorz Barnik _