Skąd pochodzi marihuana? Naukowcy odkryli jej korzenie

Marihuana jest zakorzeniona w kulturze od tysięcy lat. Wokół konopi stale powstają różne ruchy, które kultywują tradycję palenia i przetwarzania rośliny w celach leczniczych oraz rozrywkowych. Badacze niedawno sprawdzili, skąd wywodzi się Cannabis sativa.

Luca Fumagalli z zespołu badawczego Uniwersytetu w Luizjanie, współtwórca raportu opublikowanego w dzienniku Science Advances, zwraca uwagę, że konopie są zakorzenione w kulturze dłużej, niż dotychczas sądziliśmy. Jest to prawdopodobnie jedna z pierwszych roślin, jaka była uprawiana przez człowieka.

Jak dzielimy konopie?

Naukowcy postanowili zbadać korzenie (w rozumieniu pochodzenia) konopi (Cannabis sativa) poprzez analizę DNA. Pod mikroskop wzięli aż 110 genomów, które dokładnie sprawdzili na poziomie molekularnym, korzystając m.in. z nowej technologii sekwencjonowania kodu genetycznego. Na podstawie tego udało im się wyróżnić 4 rodziny konopi.

Pierwsza z nich dotyczy konopi ogólnie. W tej grupie znalazły się praktycznie wszystkie podgatunki siewne (Cannabis sativa sativa), w tym psychoaktywne oraz włókniste, które były uprawiane przez ludzi nie tylko w celach narkotycznych, ale i do produkcji lin czy ubrań. Te konopie odnoszą się do najstarszych roślin i pierwszych prób łączenia różnych gatunków.

Druga grupa to konopie stricte przemysłowe, czyli włókniste. Te są do dziś wykorzystywane jako surowiec do wytwarzania tkanin, podobnie jak bambus. Zawierają one znikome ilości tetrahydrokannabinolu (THC), czyli związku psychoaktywnego. Ten jest natomiast pożądany w przypadku dwóch pozostałych rodzin.

Jeśli czekacie na wzmiankę o narkotykach, to jest właśnie ta chwila. Naukowcy wyodrębnili dwie narkotyczne grupy konopi. Pierwsza z nich to tradycyjna marihuana pochodząca z Chin, Indii oraz Pakistanu, powszechnie znana jako konopia indyjska (Cannabis sativa indica). To właśnie o niej śpiewał Bob Marley i na niej opiera się kultura rastafarianów. Druga narkotyczna podgrupa trawki dotyczy innych odmian, uprawianych na całym świecie.

Luca Fumagalli mówi, pierwsze ślady występowania konopi odkryto na terenie Azji Środkowej oraz Wschodniej, w tym części obecnego terytorium Chin. Wykorzystywanie konopi przemysłowo i narkotycznie jest datowane na 12 000 lat wstecz, co podkreśla jej znaczenie kulturowe. Wyodrębnienie znanych dzisiaj gatunków o niskiej i wysokiej zawartości THC zaczęło się około 4000 lat temu.

Według badań archeologicznych, ślady konopi w Europie sięgają epoki brązu, czyli 2200 lat p.n.e. Wówczas na tym terenie roślina była stosowana głównie do wytwarzania ubrań i lin. Dla porównania, w Azji Wschodniej poznano dokładne psychoaktywne właściwości Cannabis sativa indica już około 3000 lat temu. Narkotyk dotarł do Ameryki Południowej i Afryki dopiero 100 lat temu, a do Ameryki Północnej zaledwie ok. 420* lat temu, czyli w XVI wieku. W połowie XIX wieku uprawy siewne zostały zastąpione konopią indyjską, wywodzącą się z Azji.

* Liczba 420 jest symbolem osób kultywujących marihuanę narkotycznie. Jej pochodzenie nie jest dokładnie znane. Przypuszczalnie wzięła się od godziny 16:20, gdy młodzież spotykała się po szkole i wspólnie paliła trawkę. 20 kwietnia (4.20) odbywają się na całym świecie huczne obchody dnia marihuany, w tym marsze opowiadające się za legalizacją narkotyku.

W swoich badaniach, naukowcy zwrócili uwagę na znaczące różnice w kodzie genetycznym konopi używanej w przemyśle oraz psychoaktywnej. Mimo tego, że jedna z nich zawiera duże ilości narkotycznego THC, była ona również wykorzystywana przemysłowo. Kiedyś ludzie nie dzielili konopi – wykorzystywali to, co mieli pod ręką. Rozróżnianie na zwykłą i magiczną zaczęło się dopiero 4000 lat temu.

Raport informuje o tym, że sposób uprawiania konopi przez człowieka miał znaczny wpływ na ewolucję samych roślin. Dzięki odpowiedniemu ich doglądaniu i wprowadzaniu różnych zmian, ludzie byli w stanie wyhodować konopie o znacznie większej zawartości THC niż poprzednio na potrzeby rekreacji oraz te praktycznie pozbawione kannabinoidów psychoaktywnych, lecz zawierające CBD, czyli związki lecznicze nie powodujące haju.

Działalność człowieka doprowadziła do tego, że pierwotna odmiana konopi wymarła. Badacze mówią, że przez delegalizację Cannabis sativa indica w wielu krajach, niemal niemożliwym jest dojście do wyhodowania rośliny choćby zbliżonej do jej przodka.

Historia legislatywy w naszym kraju odnośnie marihuany sięga roku 1923. Ówczesna ustawa zabraniała wytwarzania, przeróbki, przywozu i wywozu, przechowywania, handlu m.in. haszyszu, czyli zlepionej i sprasowanej żywicy konopi indyjskich. Można było za to trafić do więzienia na rok lub zapłacić do 5 milionów marek grzywny. Oczywiście nielegalne substancje były konfiskowane.

W 1928 roku ograniczono wykorzystywanie marihuany do celów medycznych i naukowych, w 1997 r. konopia indyjska dołączyła do spisu substancji zakazanych w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii.

Aktualizacja ustawy z 2005 oraz późniejsze zmiany wprowadzały karę do 3 lat pozbawienia wolności za przestępstwo posiadania marihuany, a za jej udzielanie innej osobie do 10 lat. Szczególnym przypadkiem było udzielanie konopi indyjskiej małoletnim, za co groziła kara pozbawienia wolności od 3 do 15 lat.

22 czerwca 2017 roku Sejm RP przyjął ustawę dopuszczającą stosowanie marihuany w celach leczniczych na terenie Polski. Za złożenie jej projektu odpowiadał poseł Piotr Marzec, czyli znany raper Liroy.

Obecnie marihuana w Polsce wciąż jest nielegalna w postaci narkotyku rekreacyjnego.