Niezwykła broń. Kugelpanzer – niemiecki czołg w kształcie kuli

Kugelpanzer należy do najdziwniejszych, a zarazem najbardziej tajemniczych broni III Rzeszy. Bywa, mocno na wyrost, zaliczany do Wunderwaffe, choć – pod względem technologicznym – nie było w nim niczego wyjątkowego. Dlaczego zatem Kugelpanzer budzi tak duże zainteresowanie?

Jak wygląda czołg? Większość definicji skupia się na pancerzu, gąsienicowej trakcji i uzbrojeniu, umieszczonym w obrotowej wieży. Choć przez dziesięciolecia pojawiły się czołgi, które w różny sposób rozmijały się ze wzorcem, trudno o model bardziej odległy od tego, jak zazwyczaj wyobrażamy sobie ten rodzaj wojskowego sprzętu.

Kugelpanzer to – dosłownie – pancerna kula, w której mógł się zmieścić jeden człowiek. Możliwość poruszania się zapewniały jej dwa, wkomponowane w bryłę, duże, boczne koła, a stabilizację trzecie, małe kółko umieszczone z tyłu na wysięgniku.

Pojazd o średnicy około 1,5 metra ważył 1,8 tony, a jego wnętrze osłaniał pancerz o grubości 5 mm. Ochrona wnętrza była zatem symboliczna - zabezpieczała tylko przed odłamkami i niektórymi pociskami małego kalibru. Na frontowym pancerzu umieszczono niewielką, poziomą i w żaden sposób nieosłonięta szczelinę obserwacyjną.

Napęd tej dziwnej konstrukcji zapewniał niewielki, 1-cylindrowy silnik o mocy 25 KM. Wewnątrz znalazło się miejsce siedzące dla jednego członka załogi i radio, jednak w pojeździe nie znaleziono żadnej broni ani wyposażenia, świadczącego o możliwości jej zamontowania. Być może w takim celu powstał, później zaślepiony, otwór pod szczeliną obserwacyjną.

Mimo swojej prostoty Kugelpanzer to jedna z bardziej zagadkowych broni II wojny światowej. Na pewno wiadomo o niej tylko kilka faktów: Kugelpanzer powstał w Niemczech, prawdopodobnie trafił w ręce Japończyków, używała go Armia Kwantuńska, a wraz z końcem II wojny światowej został zdobyty przez żołnierzy Armii Czerwonej.

Wersja "japońska" ma jednak konkurencję - według innej, Kugelpanzer został pod koniec wojny odnaleziony w niemieckim ośrodku badawczym w Kummersdorfie.

Wojenna zdobycz została następnie dostarczona do muzeum broni pancernej w podmoskiewskiej Kubince jako eksponat o numerze katalogowym 37.

W zasadzie cała reszta informacji na temat Kugelpanzera to spekulacje i domysły. Najprawdopodobniej był to pojazd rozpoznawczy lub służący do kierowania ogniem artylerii, ale jaka była taktyka jego użycia, kto i dokładnie kiedy go zbudował (część źródeł wskazuje na zakłady Kruppa i lata 30. XX wieku), albo jakie założenia towarzyszyły projektowaniu tej nietypowej maszyny – nie wiadomo.

1. Kugelpanzer to opancerzony pojazd w kształcie kuli, z dwoma dużymi, wkomponowanymi w bryłę kołami po bokach.
2. Jedyny znany egzemplarz został zdobyty w1945 roku przez żołnierzy Armii Czerwonej. Nie jest jasne, czy w Mandżurii, czy w podberlińskim ośrodku badawczym Kummersdorf.
3. Kugelpanzer został zbudowany w Niemczech, najprawdopodobniej w latach 30.