Metadane filmu Władimira Putina. Te liczby da się sfałszować

Film Władimira Putina z oświadczeniem dotyczącym operacji militarnej w ukraińskim Donbasie mógł zostać nagrany znacznie wcześniej, niż wyemitowany w telewizji. Data wynika z metadanych filmu, który można pobrać z internetu, jednak te liczby można sfałszować.

W związku z rozpoczętymi działaniami wojskowymi Rosji na terenie Ukrainy, w sieci jest głośno między innymi o filmie, który został wyemitowany w rosyjskiej telewizji. Nagranie da się pobrać z internetu i jak szybko zwrócono uwagę, data nagrania widniejąca w jego metadanych sugeruje, że film powstał już 21 lutego, co ma stanowić dowód, że Rosja była zdecydowana na atak dużo wcześniej, niż oficjalnie to przyznaje.

Metadane filmu i generalnie dowolnego pliku w komputerze można jednak sfałszować. Chodzi o techniczne informacje dotyczące danego dokumentu, zdjęcia czy wideo, które określają takie jego cechy jak właśnie datę powstania, model wykorzystanej kamery czy parametry ekspozycji. Wszystkie te informacje są jednak opcjonalne, ale przede wszystkim można je edytować, a co za tym idzie - spreparować.

Do tego nie trzeba wiedzy technicznej z zakresu informatyki, a jedynie powszechnie i legalnie dostępne oprogramowanie. Manipulacja niektórymi metadanymi dokumentów to powszechne działanie z różnych przyczyn. W przypadku grafik wykorzystywanych na potrzeby ilustracyjne w sieci, popularną praktyką jest na przykład całkowite usuwanie metadanych, by grafiki zajmowały mniej miejsca na serwerach, a przez to szybciej wczytywały się strony, które z nich korzystają.

Z drugiej strony metadane filmów czy zdjęć są niezbędne, by katalogować pliki w komputerze czy wygodnie edytować na poziomie profesjonalnym. W przypadku fotografii oraz filmów i chęci dzielenia się z innymi informacjami o technicznym aspekcie ich wykonania, metadane mogą pozwolić osobie trzeciej odczytać m.in. markę aparatu lub kamery czy model wykorzystanego obiektywu.

W kontekście filmu Władimira Putina warto więc pamiętać, że choć metadane pliku mogą być autentyczne, to można je także spreparować. Nie jest to dowód na to, że plik powstał określonego dnia. Z pewnością można jednak stwierdzić, że albo faktycznie nagranie powstało 21 lutego, albo ktoś chciał - świadomie edytując metadane - by opinia publiczna tak właśnie sądziła.