Klątwy znalezione na dnie studni. Tabliczki zawierały starożytne formułki

Na głównym cmentarzu starożytnych Aten, w bardzo starej studni natrafiono na 30 ołowianych tabliczek. Każda z nich była zapisana klątwami. Ich treść miała przywoływać bóstwa świata podziemnego, które działały na niekorzyść wskazanych osób.

Na nietypowe znalezisko natrafiono w Kerameikos. Tabliczki znajdowały się na dnie studni, której wiek określa się na blisko 2500 lat. Ich wyjątkowość wynika z miejsca ich odkrycia. Zazwyczaj takie tabliczki były umieszczane w grobach przedwcześnie zmarłych osób. Wcześniej tylko jedną znaleziono na dnie studni. W późniejszym czasie doszło jednak do poważnych zmian.

Studnia z ołowianymi tabliczkami mieściła się na obszarze publicznej łaźni. Miejsce było popularne i wykorzystywane od V do I wieku przed Chrystusem. O jej istnieniu wspominali liczni mówcy np. Arystofanes. Pomimo swojej wartości historycznej obszar nie był dobrze zbadany. Dlatego wznowienie prac archeologicznych przyniosło wiele interesujących odkryć.

W Kerameikos natrafiono na liczne naczynia, monety i mechanizm studni. Znaleziono też ołowiane tabliczki. Dlaczego znalazły się na dnie studni? Wiąże się to z przepisami, które wprowadził Cyceron Demetriusz z Faleronu. Władał Atenami od 317 do 307 r. p.n.e. Cyceron zabronił praktykowania czarnej magii, a więc i wkładania ołowianych tabliczek z klątwami do grobów.

Dr Jutta Stroszeck, który zajmuje się wykopaliskami w Kerameikos, stwierdził, że wprowadzony zakaz zmobilizował mieszkańców Aten do znalezienia innego sposobu na komunikowanie się ze światem podziemnym. Najprawdopodobniej wymyślili, że będą wrzucać tabliczki z klątwami do studni. Dawniej uważano, że woda w studniach i rzekach ma bezpośrednie połączenie z podziemiami.

Oprócz tabliczek do studni wrzucano naczynia i monety, mające być darami dla nimf wodnych, czyli bogiń będących uosobieniem sił żywotnych przyrody.

Rzucanie klątw było popularną praktyka w starożytnych Atenach. Stosowano je w celu wygrania procesu sądowego, w związku ze sprawami biznesowymi, zawodami sportowymi, czy kwestiami uczuciowymi. Klątwy przygotowywali specjaliści posiadający odpowiednią wiedzę i nadprzyrodzone moce. Spisywano ją na tabliczce, którą później zwijano, przebijano gwoździem i mocowano do trumny. Zmarły miał ją przekazać w świecie podziemnym.