Jak dbać o bezpieczeństwo swoich danych w wolnym czasie?

Majówka to dla wielu Polaków okres urlopowo-wypoczynkowy. Ze znajomymi czy w gronie rodzinnym wyjeżdżamy aby maksymalnie wykorzystać ten czas i odpocząć od pracy. Łatwo - szczególnie w podróży - zapomnieć o środkach bezpieczeństwa, które w domu stosujemy instynktownie. Radzimy co należy zrobić, aby mieć pewność, że można bezpiecznie korzystać z sieci Wi-Fi w hotelu czy kupować bilety online, oraz - najważniejsze - jak zareagować w przypadku utraty urządzenia.

Hotele, restauracje oraz centra biznesowe czasami oferują swoim gościom do dyzpozycji darmowe tablety. Korzystając z tych urządzeń, użytkownicy zwykle pozostawiają na nich mnóstwo prywatnych informacji, które mogą potencjalnie zostać wykorzystane przez złośliwość innych ludzi czy cyberprzestępców. Nie można mieć pewności, czy na takim urządzeniu nie został zainstalowany keylogger lub inne szkodliwe oprogramowanie, które przechwytuje informacje, łącznie z loginami i hasłami - na przykład do serwisów bankowych. Tak samo nigdy nie wiadomo, czy osoba korzystająca z urządzenia po nas nie wykorzysta dostępu do niewylogowanych profili - serwisów społecznościowych (Facebook, Twitter), poczty elektronicznej (nie tylko prywatnej, ale też służbowej) itp. Tego rodzaju sprzęty powinne być wykorzystywane jedynie do odwiedzania oficjalnych serwisów informacyjnych. Niestety, ze względów bezpieczeństwa powinniśmy odpuścić sobie przejrzenie tego, co dzieje się u znajomych na Facebooku czy pochwalenie się o udanej
majówce na Twitterze. Nigdy nie należy dokonywać zakupów online czy wykorzystywać ogólnodostępnych urządzeń do celów służbowych, takich jak redagowanie dokumentów czy wchodzenie na strony internetowe wymagające logowania. Sporo Polaków posiada internet w telefonie - w tym przypadku nie zalecamy korzystania z alternatywnych urządzeń kosztem zaoszczędzenia kilku procent dostępnego transferu (serwisy społecznościowe czy poczta elektroniczna nie pobierają tylu danych, co np. YouTube).

Nie ma co ukrywać, darmowy internet w miejscu czasowego pobytu jest w tych czasach na wagę złota i ludzie bardzo często jako jeden z najważniejszych aspektów przy wyborze hotelu traktują Wi-Fi. Rzadko kto zdaje sobie sprawę z tego, że ogólnodostępne sieci nawet w popularnych obiektach mogą okazać się niebezpieczne. W 2014 r. opublikowano informacje dotyczące ukierunkowanej kampanii _ DarkHotel _, w której wykorzystano skuteczny zestaw narzędzi umożliwiających uzyskanie nieautoryzowanego dostępu (w tym do urządzeń klientów - telefonów, laptopów, tabletów) w sieciach hotelowych i to łącznie z systemami uważanymi za prywatne i bezpieczne. Cyberprzestępcy czekali, aż potencjalna ofiara połączy się z siecią Wi-Fi po zameldowaniu się. Następnie podstępnie nakłaniali użytkownika do pobrania i zainstalowania _ backdoora _ (furtka, tworząca lukę w zabezpieczeniach), który podszywał się pod aktualizację legalnego oprogramowania (na przykład systemu). Po aktywacji złośliwy program pobierał bardziej zaawansowane
narzędzia w celu gromadzenia danych dotyczących systemu, przechwytywania wszystkich wprowadzanych informacji oraz polowania na hasła i inne prywatne informacje przechowywane w przeglądarkach. Należy przez to rozumieć, że wszystkie hasła, poufne treści, kody itp mogą zostać rozpoznane i przejęte przez osoby trzecie. Te mogą wykorzystać osobiste dane ofiary na wiele różnych nieprzyjemnych sposobów.

Regularne aktualizowanie oprogramowania jest jednym z podstawowych zaleceń bezpieczeństwa - zarówno w przypadku systemów komputerowych jak i tych, w oparciu których działają nasze smartfony czy tablety. Podczas podróży należy upewnić się, że aktualizacje są pobierane bezpośrednio ze strony producenta: jeśli komputer wyświetla informacje, że oprogramowanie wymaga uaktualnienia, nie należy od razu klikać przycisku w celu pobrania i zainstalowania aktualizacji; rzekoma „aktualizacja”. może okazać się szkodliwym oprogramowaniem.

Wszystkim, którzy podczas podróży muszą skorzystać z internetu do wykonania zadań wymagających podania informacji poufnych, zalecamy upewnienie się, że połączenie jest bezpieczne. W tym celu warto zastosować się do następujących porad:

• Unikaj korzystania z publicznej sieci Wi-Fi, szczególnie gdy nie jest ona chroniona hasłem: atakujący mogą rozmieszczać swoje hotspoty (punkty dostępu) Wi-Fi w publicznych miejscach, takich jak lotniska, dworce, parki, centra miast aby przechwytywać dane. Często ich nazwy brzmią podobnie do tych oficjalnych (np. hotel, kawiarnia, lotnisko itp.), dlatego rozsądnie jest ustalić dokładną nazwę legalnej usługi Wi-Fi. W tym celu można - w przypadku pobytu na dworcu czy lotnisku - zadzwonić do administracji czy zapytać kogoś z obsługi, czy jest to oficjalny Hot Spot Wi-Fi danego miejsca. Zaleca się korzystać jedynie z sieci chronionych hasłem. Nawet jeśli hasło do sieci Wi-Fi jest dostępne dla wszystkich, nadal zapewnia większą ochronę. Wynika to z tego, że wspólne hasło jest wykorzystywane do generowania unikatowych kluczy sesji dla każdego użytkownika, a zatem dane nie zostaną odszyfrowane przez żadną inną osobę, nawet jeśli zna hasło do sieci.

• Podczas uzyskiwania dostępu do internetu warto wykorzystywać wirtualną sieć prywatną (ang. VPN) oraz wyłączyć usługi bezprzewodowe i połączenia sieciowe, jeśli nie są połączone z VPN-em, aby zapobiec nieautoryzowanemu dostępowi osób trzecich. Strony internetowe i serwisy e-mail, które wykorzystują *https *(widoczne na początku adresu witryn) i wyświetlają symbol zamkniętej kłódki w przeglądarce, szyfrują dane w sposób automatyczny. Jednak o wiele bezpieczniejszą praktyką jest szyfrowanie całego ruchu przychodzącego na komputer i wychodzącego z niego podczas korzystania z publicznej sieci - właśnie takie zabezpieczenie oferuje VPN. Wiele firm posiada własne korporacyjne VPN-y, a jeżeli nie masz dostępu do takiej usługi, możesz skorzystać z wielu darmowych i komercyjnych serwisów.

• Upewnij się, że serwis, który będzie obsługiwał twoje pieniądze, jest bezpieczny (symbol zielonej kłódki, szyfrowane połączenie https).

• Korzystaj z niezawodnego programu antywirusowego z wbudowaną funkcją ochrony transakcji finansowych.

• Stwórz unikatowe hasło dla każdego ze swoich kont i stosuj uwierzytelnianie dwuskładnikowe zawsze, gdy jest dostępne. Polega ono na wprowadzeniu przez właściciela usługi dodatkowego kroku podczas procesu logowania. W ten sposób będziesz musiał potwierdzać każde logowanie przy użyciu kodu bezpieczeństwa wysyłanego za pośrednictwem wiadomości SMS lub e-mail. Jeśli otrzymasz powiadomienie mimo braku próby logowania się, będzie to znak, że czas przeprowadzić skanowanie bezpieczeństwa komputera oraz ustawić nowe hasło (prawdopodobnie ktoś złamał lub ukradł twoje i próbuje uzyskać dostęp do twojego konta).

Należy również mieć na względzie bezpieczeństwo fizyczne, ponieważ dane są zagrożone za każdym razem, gdy użytkownik zostawia komputer bez opieki *(np. podczas podróży). Urządzenia *mogą również zostać zgubione lub skradzione. Rozsądnym środkiem bezpieczeństwa będzie zatem ustawienie hasła wymaganego podczas logowania się, jeśli jeszcze nie istnieje (chociaż zapewnia ono jedynie podstawowy poziom ochrony), które należy ponownie wprowadzić po stosunkowo krótkim okresie bezczynności (np. po włączeniu się wygaszacza ekranu). Smartfony i tablety oferują kilka rozwiązań - kod PIN, hasło, wzór, odciska palca... W komputerze rozsądnie jest wyłączyć rozruch z dysku CD lub napędu USB w BIOS-ie komputera, aby przestępcy nie mogli obejść zabezpieczenia, a następnie ustawić silne hasło do samego BIOS-u, by zapobiec zmianie jego ustawień. Warto również rozważyć zastosowanie szyfrowania całego dysku twardego komputera. W takim przypadku, nawet gdy dojdzie do kradzieży sprzętu, atakujący nie będą mieli możliwości
uzyskania dostępu do prywatnych danych użytkownika.

Kolejnym krokiem jest zapoznanie się z funkcjami ochrony przed kradzieżą dostępnymi dla użytkowanych urządzeń mobilnych. Znane firmy oferują wiele funkcji, w tym lokalizowanie urządzenia na mapie przy użyciu współrzędnych GPS, sieci GSM lub Wi-Fi, włączenie funkcji alarmu, który utrzymuje się do momentu wprowadzenia przez właściciela tajnego kodu, a nawet zdalne usunięcie wszystkich danych. Co więcej, niektórzy dostawcy oprogramowania antywirusowego dla smartfonów oferują ujawnienie wizerunku złodzieja. Wystarczy wybrać odpowiednią komendę, która wykonuje fotografię przednim aparatem zaraz po próbie odblokowania ekranu. Na takim zdjęciu najczęściej wyraźnie widać twarz osoby, która akurat patrzy na wyświetlacz. Zdjęcie jest automatycznie wysyłane e-mailem do właściciela telefonu.

Oczywiście oprócz informacji zawartych w poprzednim akapicie, w przypadku kradzieży telefonu najrozsądniej jest zgłosić ten fakt policji i u operatora sieci komórkowej, z którego usług korzystamy. Postawa "_ ale tam nie było nic ważnego " czy " no trudno, szkoda _" to najgorsze z możliwych zachowań. Osoby, które wchodzą w posiadanie cudzych urządzeń mogą je wykorzystać na wiele sposobów. Oprócz rozsyłania nieodpowiednich wiadomości do listy kontaktów czy osób nam nieznajomych, mogą wykorzystać poufne dane, wyczerpać limit połączeń czy internetu co może skutkować znacznym rachunkiem itp. Należy pamiętać, że przechowywane prywatne zdjęcia również mogą zostać upublicznione.