Polska rakieta na granicy kosmosu. ILR‑33 BURSZTYN 2K niedługo wzbije się w powietrze

Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa opracował rakietę suborbitalną ILR-33 BURSZTYN 2K, która w lipcu na terenie Norwegii odbędzie ważny test. W jego trakcie rakieta uda się na granicę przestrzeni kosmicznej, czyli w pobliże linii Kármána znajdującej się ok. 100 km nad powierzchnią Ziemi. Co istotne, w trakcie testów ILR-33 BURSZTYN 2K będzie w takiej samej konfiguracji, w jakiej ma odbywać regularne suborbitalne loty.

Polacy coraz odważniej podchodzą do suborbitalnych lotów, czego dowodem są powstające na terenie kraju rozwiązania. W sierpniu 2023 r. dziewiczy lot odbyła największa polska rakieta suborbitalna Perun stworzona przez firmę SpaceForest, a już niedługo w powietrze wzbije się rakieta ILR-33 BURSZTYN 2K, będąca dziełem Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa.

Tego typu rakiety w przyszłości pozwolą wynosić różnego rodzaju ładunki w przestrzeń kosmiczną, a tym samym zapewnią zainteresowanym szansę na przeprowadzanie eksperymentów, badań naukowych i testów technologii dla przemysłu kosmicznego w warunkach mikrograwitacji bez konieczności wysyłania ich na Międzynarodową Stację Kosmiczną.

ILR-33 BURSZTYN 2K to flagowy projekt Centrum Technologii Kosmicznych, będący częścią Łukasiewicz Instytut Lotnictwa. Dwustopniowa rakiet ma 5 metrów długości, średnicę 230 mm oraz pułap lotu do 100 km. Twórcy rozwiązania informują, że rakieta porusza się z prędkością blisko 1,4 km/s, a użyte w niej elementy można z sukcesem zostać wykorzystanych w innych systemach rakietowych. Zwłaszcza że wiele z nich ma charakter pionierski.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Przykładami są chociażby innowacyjny hybrydowy silnik rakietowy, silniki na stały materiał pędny, modułowy komputer pokładowy OBC-K1, pironaboje EGG1U, zawory pirotechniczne, czy mobilna autonomiczna wyrzutnia WR-2, wszystkie zaprojektowane w Łukasiewicz – Instytucie Lotnictwa.

- BURSZTYN jest pierwszą na świecie rakietą, w której jako utleniacz zastosowany został nadtlenek wodoru o stężeniu 98%, czyli jeden z najbardziej ekologicznych materiałów pędnych. Tym projektem oraz zastosowanymi w nim technologiami chcemy udowodnić światu, że elementy zrównoważonego, ekologicznego transportu są możliwe w przestrzeni kosmicznej - dr inż. Paweł Stężycki, dyrektor Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa.

Dr Michał Wierciński, wiceprezes Polskiej Agencji Kosmicznej podkreślił natomiast w komunikacie prasowym, że testy poligonowe rakiety mają szczególne znaczenie dla rozwoju technologii rakietowych w Polsce. "Kompetencje i doświadczenie polskich inżynierów w projektowaniu rakiet stanowią obecnie punkt wyjścia pozwalający nie tylko na udział w programach rozwoju dużych rakiet kosmicznych, ale także na zaangażowanie w realizację projektów dla potrzeb Sił Zbrojnych RP" - dodał.

- System składający się na rakietę ILR-33 BURSZTYN 2K ma szczególne znaczenie dla rozwoju technologii rakietowych w Polsce. Planowane testy rakiety w warunkach kosmicznych to ważny element budowy polskich kompetencji inżynieryjnych oraz rozwoju polskich technologii rakiet kosmicznych. Szczególnie że ILR-33 BURSZTYN 2K stanowi również punkt wyjścia do rozwoju zaawansowanych technologii dużych rakiet kosmicznych, które na tę chwilę dostępne są jedynie w kilku krajach w Europie - dr inż. Paweł Stężycki, dyrektor Łukasiewicz – Instytutu Lotnictwa.

Warto tutaj przypomnieć, że rakiety balistyczne są jednym z trudniejszych celów do zestrzelenia, a rakiety suborbitalne tak naprawdę można wystrzelić z dowolnego miejsca na świecie, jeśli posiada się do tego odpowiedni sprzęt. Test ILR-33 BURSZTYN 2K odbędzie się w Norwegii, gdzie znajduje się centrum kosmiczne przeznaczone dla kosmicznych środków wynoszenia. Wybór tego miejsca był podyktowany m.in. kwestiami bezpieczeństwa, ponieważ dopuszczalna strefa upadku stopni i systemów rakiety jest duża.

W Polsce na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku powstawały podobne rozwiązania. Mowa tutaj o rakietach Meteor, za których następcę można uznać ILR-33 BURSZTYN 2K. Były to jedno i dwustopniowe rakiety meteorologiczne na stały materiał pędny. Ich głównym zadaniem było badanie górnych warstw atmosfery, w tym dostarczanie danych na temat siły i kierunku wiatru na różnych wysokościach.

Wraz z budową rakiety Meteor-1 Polska dołączyła do elitarnego grona państw posiadających technologię do badania górnych warstw atmosfery. W tamtym czasie taką technologię posiadało zaledwie pięć innych państw: USA, Związek Radziecki, Wieka Brytania, Francja i Japonia. Obiecująco wyglądały także możliwości rakiet Meteor-2 oraz Meteor-3. Niestety w 1974 r. odbyły się ostatnie starty rakiet. W tym czasie też nie prowadzono już prac rozwojowych nad kolejnymi modelami, ani produkcji dotychczasowych. Polski program kosmiczny na wiele lat przeszedł w stan hibernacji.