Historia e-mail i znaku @. Od tego wszystko się zaczęło...

40 lat temu wysłano pierwszy email z jednego komputera do innego. Aby rozróżnić odbiorcę i hosta, potrzebny był specjalny symbol ? padło na znany od wieków znak @.

Autorem nowego rozdziału w historii informatyki, który rozpoczął się od znaku specjalnego, jest Raymond Tomlinson. W listopadzie czy grudniu 197. roku – tego już dokładnie nie pamięta – siedział on przed dwoma komputerami Digital PDP 10 przypominającymi dwumetrowej wysokości szafy. Obie maszyny (każda dysponująca 288 kB pamięci) były połączone przez sieć Arpanet, która dużo później miała dać początek internetowi. To była historyczna chwila: po raz pierwszy komputer odebrał wiadomość wysłaną z innego komputera. Tomlinson nie mógł jeszcze oszacować roli, jaką jego pomysł miał odegrać w rozwoju komunikacji. Treść pierwszych emaili była typowo testowa, coś w stylu „QWERTYUIOP” albo „TESTING 1 2 3 4” – tego Tomlinson też już sobie dokładnie nie przypomina.

W tym czasie istniały już zarysy tego, co dziś określamy mianem poczty elektronicznej. Wiadomości mogli jednak wymieniać między sobą tylko użytkownicy jednego komputera. By przesłać tekst pomiędzy dwiema maszynami, Tomlinson połączył dwa znane skrypty. SNDMSG był jednym z istniejących programów do wymiany wiadomości. Za jego pomocą użytkownicy dopisywali treść do pliku określonego użytkownika, ale nie mieli możliwości odczytania czy usunięcia tego pliku –. skrzynka pocztowa była więc czymś w rodzaju współdzielonego dokumentu tekstowego. Z kolei program CPYNET służył do przesyłania danych przez sieci komputerowe. Z elementów tych dwóch narzędzi Tomlinson stworzył program do wymiany emaili.

Aby było możliwe rozróżnianie konkretnych hostów, potrzebny był znak, który nie mógłby pojawić się w nazwie odbiorcy czy komputera. Tomlinson wybrał symbol widoczny z prawej strony klawiatury terminala, nadrukowany na klawiszu w drugim rzędzie od góry i wywoływany skrótem [Shift] + [P]. Był to znak @, który miał się stać symbolem nowego, cyfrowego świata. Od winnic do adresów elektronicznych

Znak @ nie jest młody. Wręcz przeciwnie: już 4 maja 153. roku pojawia się on w liście florenckiego kupca Francesco Lapi, wysłanym z Sewilli do Rzymu i opisującym przybycie trzech statków z Ameryki Łacińskiej. „Jest tam amfora wina, równa trzeciej części pojemności beczki, warta 70 lub 80 dolarów” – pisał kupiec, skracając słowo „amfora” do litery „a” otoczonej własnym ogonkiem: „jedna @ wina”. Ponieważ po hiszpańsku amfora nazywa się „arroba”, właśnie taką nazwą do dziś określa się znak @ w Hiszpanii i Portugalii.

Według innej teorii znak @ jest jeszcze starszy –. nawet eksperci nie wiedzą jednak, o ile dokładnie. Już w VI lub VII wieku mnisi mogli wykorzystywać go jako skrót odpowiadający łacińskiemu „ad”. Miałoby to oszczędzać czas, miejsce i atrament. Podobnych teorii jest wiele, ale jedno jest pewne: od kiedy symbol przejęli kupcy tacy jak Francesco Lapi, poprzez szlaki handlowe rozprzestrzenił się on po całej Europie i przyjął się zwłaszcza wśród Brytyjczyków. Tamtejsi sprzedawcy oznaczali nim cenę jednostkową towaru, np. „dwie skrzynki whiskey @ 10 dolarów” (czyli „po 10 dolarów za jedną”).

Właśnie z tego powodu w XIX wieku symbol @ znalazł się na klawiaturach amerykańskich i angielskich maszyn do pisania. Również kiedy w 196. roku uzgodniono standard kodowania znaków ASCII, symbol @ znalazł się wśród 95 znaków drukowalnych – to dlatego Ray Tomlinson zobaczył go na klawiszu [P] komputera PDP-10. W tym czasie omawiany znak był używany jedynie sporadycznie, dlatego doskonale spełniał wymagania Tomlinsona. W 1973 roku członkowie Internet Engineering Task Force, odwołując się do pomysłu Tomlinsona, uzgodnili w propozycji RFC 469 standardową składnię dla komunikacji emailowej: użytkownik@ host. Od 1980 roku powstawały protokoły, na których opiera się dzisiejszy standard SMTP (Simple Mail Transfer Protocol). Warto też odnotować, że już w 1975 roku liczono się z problemem spamu – podobno pierwsze niechciane wiadomości pojawiły się trzy lata później. Po kolejnych dwunastu latach – 17 lipca 1990 roku o godzinie 14:02 – Andrzej Smereczyński, koordynator akademickiej sieci PLEARN, odebrał pierwszy email,
jaki dotarł do polskiego komputera. Jego nadawcą był dyrektor Centrum Informatycznego Uniwersytetu Warszawskiego, przebywający wówczas na Uniwersytecie Kopenhaskim i nadzorujący włączanie polskich komputerów do europejskiej akademickiej sieci EARN. W końcu w 1996 roku firma Polbox jako pierwsza w Polsce umożliwiła korzystanie z darmowych skrzynek poczty elektronicznej, dając dostęp do emaili przeciętnemu Kowalskiemu.

Dziś przez sieć codziennie mkną miliardy wiadomości –. w ciągu roku jest ich ponad 100 bilionów. Tymczasem znak @ zyskał zupełnie nowe znaczenia. Przykładowo w serwisie mikroblogowym Twitter rozpoczyna on nazwę każdego użytkownika, a na forach dyskusyjnych stosujemy go, kiedy chcemy skierować wypowiedź do konkretnej osoby. Zwłaszcza w angielskim obszarze językowym symbol @ pojawia się również poza internetem, na przykład w językach programowania, biologii, fizyce czy chemii. Znalazł nawet stałe miejsce w nowojorskim Muzeum Sztuki Nowoczesnej. A Ray Tomlinson? Pozostawał poza światłem reflektorów do 1993, kiedy to swoje dwudzieste piąte urodziny obchodziła sieć Arpanet. Wówczas w trakcie okolicznościowego przemówienia twórca poczty elektronicznej wyjaśnił wybór znaku @, mówiąc: „Symbol @ po prostu ma sens. Wykorzystałem go, żeby pokazać, że użytkownik siedzi przed („at”) obcym hostem, a nie przed lokalnym komputerem”.

Polecamy w wydaniu internetowym chip.pl: Microsoft wprowadza na polski rynek system Windows 8