Wiosenne roje meteorów. Kiedy i gdzie ich wypatrywać?

W kwietniu na niebie można zaobserwować kilka rojów meteorów, które będą widoczne gołym okiem. Wśród nich znajdują się m.in. Lirydy. Są one jednym z najstarszych rojów meteorów znanych ludzkości. Nad naszymi głowami pojawią się także mniej znane pi Puppidy, które zaczynają swoją aktywność w połowie miesiąca.

Meteory, potocznie nazywane spadającymi gwiazdami, są zjawiskiem kojarzonym głównie z okresem letnim. Niemniej jednak, roje meteorów, jak i pojedyncze zjawiska tego typu, występują na niebie przez cały rok.

W kwietniu, jednym z aktywnych rojów meteorów są Lirydy. Ich okres aktywności rozpoczyna się 14 kwietnia i trwa do końca miesiąca, a maksimum aktywności przypada na 22 kwietnia o godzinie 8.00 czasu polskiego. W idealnych warunkach, przy bezchmurnym niebie i radiantem roju znajdującym się w zenicie, można zaobserwować do 18 meteorów na godzinę. W przeszłości zdarzały się jednak lata, w których obserwowano kilkaset meteorów na godzinę, a nawet zanotowano deszcze meteorów, jak na przykład w latach 1803 i 1922.

Lirydy są jednym z najstarszych rojów meteorów, o których wspominają starożytne źródła chińskie. Dzięki badaniom naukowców wiemy, że ciałem macierzystym Lirydów jest kometa C/1861 G1 (Thatcher), mająca okres obiegu wynoszący 415 lat.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Meteory z roju Lirydów poruszają się z prędkością 49 km/s, co czyni je zjawiskami bardzo szybkimi. Radiant Lirydów wieczorem znajduje się dość nisko nad horyzontem, jednak z upływem czasu podnosi się coraz wyżej. W obserwacji może przeszkadzać Księżyc, którego pełnia przypada 24 kwietnia.

Pi Puppidy - meteory będą widoczne w kwietniu

Drugi rój meteorów, który jest widoczny gołym okiem w kwietniu, to pi Puppidy. Są one aktywne od 15 do 28 kwietnia, a ich maksimum przypada na 23 kwietnia. Liczba meteorów z tego roju jest zmienna i może wynosić do 40. Meteory z roju pi Puppidy są związane z kometą 26P/Grigg-Skjellerup i poruszają się z prędkością 18 km/s, co jest dużo wolniej niż w przypadku Lirydów. Roj pi Puppidy został po raz pierwszy zaobserwowany w 1972 roku.

Eta Akwarydy - kiedy obserwować?

Kolejnym rojem meteorów, który rozpoczyna swoją aktywność w kwietniu, są eta Akwarydy. Można je obserwować od 19 kwietnia do 28 maja, a ich maksimum przypada na 5 maja. Eta Akwarydy są znane od średniowiecza, poruszają się z prędkością 66 km/s i w maksimum mogą osiągnąć liczbę 50 zjawisk na godzinę. Są one związane ze słynną kometą Halleya.

Meteory można obserwować gołym okiem. Jeśli przedłużylibyśmy ich ślady na niebie, to wydawałoby się, że wybiegają z jednego punktu, zwanego radiantem. Astronomowie zalecają jednak, aby podczas obserwacji skupić się na obszarach nieba oddalonych o kilkadziesiąt stopni od radiantu, a nie na samym radiant. Położenie radiantu na niebie można wywnioskować z nazwy roju, która pochodzi od łacińskiej nazwy gwiazdozbioru, w którym znajduje się radiant.

Szczegółowe informacje na temat wspomnianych rojów meteorów, a także wielu innych zjawisk tego typu występujących w ciągu całego roku, można znaleźć w "Almanachu astronomicznym na rok 2024" wydanym przez Polskie Towarzystwo Astronomiczne (https://www.urania.edu.pl/archiwum), jak i w "Kalendarzu meteorów 2024" opracowanym przez International Meteor Organization (https://imo.net/files/meteor-shower/cal2024.pdf). Oba wydawnictwa są dostępne w internecie bezpłatnie.