Poradnik: Tuning peceta tanim kosztem

Twój komputer działa za wolno? Okazuje się, że w wielu notebookach tak się dzieje, kiedy producenci zaśmiecają system operacyjny bezsensownymi programami. To opóźnia bootowanie i podczas pracy zajmuje pamięć operacyjną, której i tak jest mało. Prawie każdy instalowany program jeszcze bardziej pogarsza sytuację. Ponadto, komputer jest spowalniany przez stare podzespoły: zapisany po brzegi dysk twardy reaguje wolniej niż napęd zapełniony tylko w połowie. Kurz osadzający się na wentylatorach pogarsza chłodzenie, co spowalnia CPU. Z tymi problemami uporacie się, odchudzając software i dokładnie czyszcząc swój pecet lub notebook.

Pamiętajmy, że "tuning" i "tanio" wcale nie muszą się wykluczać. Na kolejnych slajdach zaprezentujemy kilka ulepszeń, które nie zrujnują twojego domowego budżetu.

Twój komputer działa za wolno? Okazuje się, że w wielu notebookach tak się dzieje, kiedy producenci zaśmiecają system operacyjny bezsensownymi programami. To opóźnia włączanie i podczas pracy zajmuje pamięć operacyjną, której i tak jest mało. Prawie każdy instalowany program jeszcze bardziej pogarsza sytuację. Ponadto, komputer jest spowalniany przez stare podzespoły: zapisany po brzegi dysk twardy reaguje wolniej niż napęd zapełniony tylko w połowie. Kurz osadzający się na wentylatorach pogarsza chłodzenie, co spowalnia CPU. Z tymi problemami uporacie się, odchudzając software i dokładnie czyszcząc swój pecet lub notebook.

Pamiętajmy, że "tuning" i "tanio" wcale nie muszą się wykluczać. Na kolejnych slajdach zaprezentujemy kilka ulepszeń, które nie zrujnują twojego domowego budżetu.

Za pomocą właściwych narzędzi zrobicie porządek w oprogramowaniu, dzięki czemu zyskacie więcej miejsca na dysku.

Zanim zaczniesz, powinieneś utworzyć punkt przywracania systemu i zabezpieczyć ustawienia Windows - nawet, jeśli ryzyko awarii jest znikome. Wejdź w "Panel sterowania" - "System i zabezpieczenia" - System - i otwórz - "Zaawansowane ustawienia systemu". Tam na karcie "Ochrona systemu" kliknij przycisk "Utwórz...", określ nazwę punktu przywracania i wydaj polecenie "Utwórz".

Następnie pobierz program "PC Decrapifer" (http://pcdecrapifier.com/download), a następnie uruchom go z uprawnieniami administratora. Narzędzie na karcie "Recommended" zaproponuje odinstalowanie zbędnego oprogramowania, które często instalowane jest na notebookach i pecetach. Na kartach "Questionable" i "Everything else" znajduje się lista wszystkich zainstalowanych aplikacji. Zaznacz niepotrzebne, by je odinstalować. Mocną stroną narzędzia jest to, że odinstalowuje wszystkie wybrane programy za jednym zamachem.

Windows i programy tworzą pliki tymczasowe w różnych folderach. Kiedy w napędzie systemowym zaczyna brakować miejsca, spada szybkość transferu zarówno na twardym dysku magnetycznym, jak i SSD - przede wszystkim dlatego że brak miejsca drastycznie spowalnia szybkość transferu danych.

Narzędzie o nazwie CCleaner (piriform.com/ccleaner) pomoże zwolnić pamięć i uporządkować Autostart. Gdy mowa o czyszczeniu pamięci, interesująca jest funkcja "Cleaner", który rozdziela listę poszczególnych punktów na karty "Windows" i "Applications". Pozostawcie aktywne prawie wszystkie ustawienia domyślne - wszystkie zaznaczenia należy usunąć tylko przy swojej domyślnej przeglądarce, w przeciwnym razie zwolnione miejsce podczas pracy szybko znów się zapełni. Potem kliknij "Analyse" i sprawdź jeszcze raz, czy można bezpiecznie usunąć wszystkie punkty z listy. W kolejnym kroku uruchom cykl oczyszczania przyciskiem "Run Cleaner". Na koniec wejdź w "Tools" - "Startup" i dezaktywuj wszystkie niepotrzebne pozycje Autostartu, które nie są powiązane z komponentami komputera (pozostaw aktywne narzędzia panelu dotykowego albo narzędzia przycisków funkcyjnych).

Na napędzie systemowym szybko i niezauważenie gromadzą się całe góry danych. Takich pożeraczy pamięci znajdziesz za pomocą narzędzia TreeSize Free (jam-software.com). Pozwoli ono przyjrzeć się wszystkim folderom i ich wielkości. Skasuj lub przenieś na inne napędy tyle danych, aż zobaczysz, że na twoim napędzie systemowym zwolniło się przynajmniej 25 proc. jego pojemności.

Układy wentylacyjne wielu notebooków z czasem się zapychają, co skutkuje obniżeniem szybkości taktowania i niestabilnością. Tak przeprowadzicie proces oczyszczania. Pokażemy oczyszczanie wentylatora na przykładzie czteroletniego Acera Aspire 7750. Poszczególne kroki będą analogiczne w przypadku innych notebooków - szczegółową instrukcję demontażu znajdziecie, podając na YouTube oznaczenie modelu.

W Acerze wentylator zasysa od spodu powietrze chłodzące i wydmuchuje z tyłu przez ciasną kratkę z lamelek. Wewnątrz, przed kratką, gromadzi się kurz, który utrudnia chłodzenie. W naszym notebooku było go tyle, że CPU, działając pod obciążeniem był zdławiony i stracił 30 proc. swojej wydajności.

Połóż notebook spodem do góry. Wyjmij akumulator i zdejmij zamocowaną trzema śrubami dolną płytę. Odkręć wszystkie widoczne śruby (w Acerze 7750 trzy z nich są pod dyskiem twardym, który znajduje się naprzeciwko napędu DVD) i odłącz wtyki obu anten Wi-Fi od karty rozszerzeń. Potem postaw komputer prawidłowo i rozłóż wyświetlacz, bo w notebooku Acer musisz teraz wyjąć klawiaturę. W tym celu najlepiej podważyć ją kartą kredytową obok klawisza [Esc] i sąsiednich. Spośród małych elementów przytrzymujących klawiaturę od góry najpierw przesuń do tyłu lewy. Chwyć za podstawę klawiatury i jeden po drugim przesuń na bok wszystkie elementy przytrzymujące. Następnie, odłącz od klawiatury wszystkie wtyki płaskie i wyjmij ją.

Najpierw dźwignią z tworzywa sztucznego lub kartą kredytową podważ górną pokrywę obudowy (rama klawiatury z oparciami na nadgarstki). Kontynuuj podważanie wokół całej pokrywy, aż ją podniesiesz. Dodatkowo, musisz jeszcze rozłączyć płaskie złącza panelu dotykowego. Ponieważ wentylator znajduje się u dołu płyty głównej, musisz go wymontować. Odkręć wszystkie śruby i odepnij wszystkie złącza wtykowe płyty głównej, które prowadzą na przykład do wyświetlacza albo do klawiszy na obudowie. Wyjmij płytę główną i połóż ją na stole spodem do góry, aby dostać się do śrub wentylatora.

W Acerze Aspire 7750 obudowę wentylatora można wyjąć po odkręceniu dwóch śrub i wyjęciu wtyczki elektrycznej usytuowanej pomiędzy płytą główną, a ciepłowodem. W naszym urządzeniu już tutaj pojawiło się kilka kłębków kurzu. Przytrzymując koło wentylatora, odkurz go małym lub normalnym odkurzaczem. Pamiętaj, aby zredukować jego moc. W naszym przypadku, kurz był dość mocno "przyklejony" pomiędzy lamelkami chłodnicy, dlatego przedmuchaliśmy go sprężonym powietrzem z puszki od zewnątrz lamelek w kierunku działającego odkurzacza. Odkurz również inne elementy wnętrza notebooka, zanim złożysz urządzenie w odwrotnej kolejności.

W dużej desktopowej obudowie kurz może się przedostać wszędzie, na szczęście łatwo się go pozbyć.

Zanim otworzycie obudowę komputera w celu jej oczyszczenia, powinniście najpierw wytrzeć ją od zewnątrz ściereczką z mikrofazy i odkurzyć dół odkurzaczem ręcznym bądź zwykłym, ale po zredukowaniu mocy. Jeśli przednia ściana daje się zdjąć, odepnij ją i usuń potencjalne pokłady kurzu. Później zdejmij lewą pokrywę obudowy. Usuń cały kurz, który widzisz. Jeśli wentylatory obudowy są zamontowane, zdejmij je celem oczyszczenia,a następnie odkurz znajdującą się za nimi kratkę.

Tak jak w notebooku, również w komputerach desktopowych dochodzi do zapchania wentylatora CPU, kiedy pomiędzy wentylatorem, a radiatorem nagromadzi się kurz. Ten na szczęście można bezproblemowo usunąć. Przytrzymaj palcem koło wentylatora, a jeśli jest to trudne z uwagi na dostęp posłuż się śrubokrętem i następnie odkurz wentylator. Również tutaj może być konieczne przedmuchanie lamelek sprężonym powietrzem z puszki, przy równoczesnym trzymaniu odkurzacza od tyłu. Jeśli twoja karta graficzna też ma aktywną chłodnicę, postępuj podobnie, przy czym najlepiej będzie wyjąć kartę.

Jeśli posiadasz tubkę pasty termoprzewodzącej (często dostarczana razem z wentylatorem albo do kupienia za kilka złotych), odblokuj ryglowanie wentylatora CPU i wyjmij go ostrożnie, bo stara pasta może wciąż trzymać się procesora. Potem możesz dokładniej sprawdzić, czy gdzieś jeszcze znajduje się kurz. Plastikowym przedmiotem (szpatułka albo karta kredytowa) zeskrob starą pastę termoprzewodzącą z wentylatora i z CPU, a następnie usuń jej pozostałości chusteczką higieniczną bądź wacikami nasączonymi alkoholem propylowym (dostępny jest w aptekach). Potem wystarczy rozprowadzić małą ilość pasty, odpowiadającą ziarnku grochu na CPU, a następnie nasadzić wentylator i rozprowadzić pastę lekkimi ruchami kulistymi bądź przesunięciami w obie strony. Na koniec wetknij wentylator i nie zapomnij o podłączeniu jego zasilania.

Jeśli kable w obudowie są poprowadzone tak, że zakłócają przepływ powietrza z przodu od dołu w górę do tyłu, zwiąż je opaską do przewodów. Jeśli twój pecet nie ma jeszcze wentylatora obudowy, kup go za kilka złotych. Wcześniej sprawdź, jaki rozmiar ma przewidziana kratka wentylacyjna z tyłu (najczęściej 120 mm). Sprawdź, czy łącze "CHA_FAN" albo podobnie nazwane złącze elektryczne waszej płyty głównej jest trzy- czy czterobiegunowe i zdobądź odpowiedni model. Następnie zamontuj go z tyłu u góry w taki sposób, aby odprowadzał powietrze z obudowy. Kierunek strumienia powietrza jest zaznaczony na krawędzi symbolem ze strzałką.

Jeśli w komputerze nie pracuje prastary, jednordzeniowy CPU, tylko jednostka multi core, to za spowalnianie pracy najczęściej odpowiada RAM i ospały HDD.

Porządkując software zadbałeś o to, aby nie marnować pamięci operacyjnej. Jednak jeśli komputer ma jej za mało, to same porządki nie wystarczą. Każda maszyna z Windows 7 (64 bity), albo Windows 8 powinna dysponować przynajmniej 4 GB RAM, aby płynnie działać również przy wielu uruchomionych programach. Dlatego właśnie optymalna wielkość pamięci wynosi 8 GB i więcej. Aby sprawdzić możliwości rozbudowy, zainstaluj program CPU-Z (ze strony cpuid.com) i otwórz w nim kartę "SPD". Na rozwijanej liście "Memory Slot Selection" zobacz ile slotów - a więc miejsc na kości pamięci - ma twój system i które z nich są zajęte. Jeśli np. jeden z dwóch slotów jest zajęty kością 2- lub 4-gigabajtową, kup jedną kość o takiej samej budowie i pojemności oraz takich samych parametrach - pomocne będzie w tym wyszukiwanie w sieci według "part number" posiadanej kości. Jeśli oba sloty są zajęte zbyt małymi kośćmi, obie wymieńcie na większe. W slotach powinna się znaleźć parzysta liczba takiej samej wielkości i możliwie podobnych
kości.

Dysk magnetyczny stanowi wąskie gardło zwłaszcza w niedrogich i starszych notebookach, a w codziennej pracy znacznie spowalnia cały system. Dyski typu SSD dostępne są w cenie już od 300 zł (model 120 GB) i są najlepszym sposobem na bardziej płynną i szybszą pracę. Przeniesienie systemu operacyjnego i danych okazuje się szczególnie łatwe przy pomocy zestawu Samsung Laptop Kit. Ten ostatni, obok SSD, zawiera adapter USB i oprogramowanie Data Migration, dzięki któremu przed przebudową bardzo łatwo zgrasz wszystko na nowy dysk SSD.

Dysk twardy w większości notebooków znajduje się pod łatwą do otwarcia dolną pokrywą. Aby ją usunąć, wykręć śruby mocujące, wysuń HDD o kilka milimetrów z jego gniazda i wyjmij go. W kolejnym kroku, zdejmij z dysku ramę albo szyny mocujące i przytwierdź do SSD. Teraz włóż go, nasuń na gniazdo i z powrotem przykręć śruby mocujące.