Automatyzacja, cyfryzacja i zarządzanie danymi przyszłością inteligentnych sieci dystrybucyjnych
Transformacja energetyczna, w której uczestniczą także Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych, jest procesem złożonym i obejmuje wiele kluczowych elementów. Maciej Paśniewski, szef działu odpowiadającego za standardy i jakość sieci w Stoen Operator, podkreśla znaczenie inteligentnych sieci elektroenergetycznych, nowych systemów IT oraz danych. Zaznacza, że automatyzacja sieci dystrybucyjnej jest tu kluczowym elementem.
10.12.2024 12:34
Zacznijmy od wątku inteligentnych, scyfryzowanych sieci. Co oznacza termin "smartyfikacja sieci" i dlaczego jest tak ważny?
Naszym zadaniem jako Operatora Systemu Dystrybucyjnego jest zapewnianie ciągłych, stabilnych dostaw energii i zagwarantowanie bezpieczeństwa energetycznego odbiorcom. Dzięki technologiom smart i cyfryzacji jesteśmy w stanie lepiej zarządzać naszą infrastrukturą i z powodzeniem wypełniać to zadanie. Pozwalają nam również optymalnie wykorzystać nakłady inwestycyjne, które są kierowane tam, gdzie inwestycje w sieć przyniosą najlepsze efekty zarówno techniczne, jak i ekonomiczne.
Przede wszystkim nie jest to nowość. Rozwój inteligentnej infrastruktury elektroenergetycznej ma miejsce już od lat. Jednak szczególnie w ostatnim czasie dotyczy także sieci średniego i niskiego napięcia. Można to określić jako proces wprowadzania inteligentnych rozwiązań do sieci dystrybucyjnej. Dzięki temu możemy obserwować coraz więcej jej parametrów w czasie rzeczywistym, dołączać rozproszone źródła (jak turbiny wiatrowe, instalacje fotowoltaiczne czy biogazownie) i magazyny energii, a także automatyzować tę sieć.
Równolegle z montażem inteligentnych liczników w stacjach dystrybucyjnych wprowadzamy nowoczesne opomiarowanie u odbiorców. Umożliwia ono zdalną, dwukierunkową łączność między licznikami energii elektrycznej (znajdującymi się u odbiorców) a centralnym systemem pomiarowym.
Operatorzy Sieci Dystrybucyjnych mierzą się obecnie z licznymi wyzwaniami, o części już Pan wspomniał. Chodzi o podłączenie do sieci nie tylko nowych systemów fotowoltaicznych, pomp ciepła czy ładowarek samochodowych, ale także ale także zapewnienie energii odbiorcom mającym bardzo wysokie zapotrzebowanie na moc. Te procesy wymagają coraz szybszego działania i aktualnych, wysokiej jakości danych o funkcjonowaniu sieci. Jakie znaczenie mają cyfryzacja i automatyzacja procesów?
Przemiany zachodzące w energetyce są nieustanne, a ich tempo stale przyśpiesza. Dlatego wprowadzenie coraz nowocześniejszych rozwiązań z obszaru cyfryzacji jest procesem niezbędnym, by sprostać potrzebom rynku i naszych klientów.
Nasz sektor korzysta coraz bardziej ze zdobyczy elektroniki i informatyki. Wyższy stopień cyfryzacji i automatyzacji oznacza dziesiątki czy setki tysięcy dodatkowych urządzeń i masę pozyskiwanych z nich danych. Korzystamy z wielu specjalistycznych rozwiązań, których uzupełnieniem są systemy IT oraz technologii operacyjnej (OT) nowej generacji. Te pierwsze pomagają w przechowywaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu danych. Z kolei OT pozwala na monitorowanie i kontrolowanie fizycznych urządzeń i procesów.
Wspomina Pan o danych i ich jakości. W jaki sposób są one powiązane z inteligentną infrastrukturą?
Nasza firma, tak jak każdy operator infrastruktury, wykorzystuje ogromne ilości różnego typu danych. Tworzymy i przetwarzamy informacje z coraz większej liczby źródeł, by wszelkie procesy mogły przebiegać sprawnie.
Dane stanowią paliwo, które nierozerwalnie łączy się z inteligentnymi sieciami. Są także dla nas bardzo cennym zasobem i musimy o niego dbać. Informacje płynące z sieci udostępniamy naszym pracownikom. Dzięki temu rozbudowa inteligentnej infrastruktury w dłuższej perspektywie ma sens, a także pozwoli korzystać z wielu funkcjonalności, jakie ona nam oferuje.
W Stoen Operator tym zasobom poświęcamy bardzo dużo uwagi. Między innymi dlatego powołaliśmy zespół, który zajmuje się Data Governance, czyli określeniem zbioru zasad i ról w obrębie pracy z danymi oraz wykorzystaniu ich w systemach i procesach.
Oprócz danych potrzebne są także nowoczesne rozwiązania. Rozpoczęliście w tym roku współpracę z firmą Envelio. Na czym ona polega?
To prawda. Dzięki nawiązaniu współpracy z firmą Envelio rozwijamy Platformę Inteligentnej Sieci. Jest to oprogramowanie, które umożliwia stworzenie cyfrowego modelu naszej sieci dystrybucyjnej – także na poziomie średniego i niskiego napięcia. W połączeniu z danymi, jakie już dziś dostarczamy do systemu, otwiera to nowe możliwości dla naszych ekspertów: w zakresie planowania sieci, realizacji procesów przyłączeniowych, a w kolejnym kroku także dla pracowników terenowych.
Jakie korzyści przyniesie?
Przede wszystkim wdrożenie Inteligentnej Platformy Sieci jest sposobem realizacji strategii smartyfikacji i cyfryzacji w spółkach sieciowych Grupy E.ON, do której należymy. Rozwiązania Envelio zostały wybrane jako standardowe narzędzia i z powodzeniem działają już u kilku operatorów. Takie podejście pozwala zoptymalizować koszty rozwiązań IT, ponieważ są one rozbijane na kilkunastu OSD.
Ponadto skala współpracy z dostawcą umożliwia zgłaszanie specyficznych wymagań i dodawanie nowych funkcjonalności tego narzędzia pod nasze potrzeby. Przy tworzeniu modelu zostały wykorzystane doświadczenia wielu operatorów, którzy już teraz mają do czynienia z przyłączaniem nowych odbiorców czy źródeł na dużo większą skalę, niż występuje to u nas. To bardzo cenne doświadczenia.
Dodatkową korzyścią tego wdrożenia dotyczącego naszej sieci jest identyfikacja obszarów, gdzie dane wymagają weryfikacji i poprawy jakości. Dzięki temu obliczenia i symulacje na modelu będą dawały realne wyniki. Ta platforma – w połączeniu z systemowym podejściem do jakości danych – umożliwia dalszą cyfryzację i automatyzację procesów, np. przyłączeniowych czy planistycznych.
Właśnie takie rozwiązania, nasz zespół, zaplecze w postaci innych spółek Grupy E.ON i wieloletnie doświadczenie pozwalają nam powiedzieć, że jesteśmy gotowi budować i, co ważne, obsługiwać inteligentne sieci przyszłości.