Tajemnica pustynnego szkła rozwikłana? Ma ono pozaziemskie pochodzenie

Szkło pustynne (ang. Libyan Desert Glass, LDG), które odkryto w 1932 r. na Pustyni Libijskiej, od dłuższego czasu budzi zainteresowanie naukowców. Eksperci próbują poznać jego tajemnicę i dowiedzieć się, skąd pochodzi "pustynny klejnot", wykorzystany nawet w biżuterii należącej do Tutanchamona. Najnowsze badania rzucają nieco więcej światła na jeden z najbardziej prawdopodobnych scenariuszy.

Na łamach czasopisma naukowego "American Mineralogist" ukazały się wyniki najnowszych badań na temat szkła pustynnego, budzącego spore zainteresowanie planetologów. Szkliwo o żółtym zabarwieniu zostało odkryte w grudniu 1932 r. przez Patricka A. Claytona, który napotkał na nie przypadkowo w piaskach Pustyni Libijskiej. Jak się później okazało, szkliwo było rozrzucone w promieniu ok. 100 km.

Serwis IFL Science zwraca uwagę, że w ostatnich 25 latach dominowały dwie hipotezy wyjaśniającego jego istnienie. Obydwie nawiązywały do zdarzeń związanych z meteorami. Pierwsza mówiła o potężnym wybuchu kosmicznej skały w powietrzu, a druga o jej uderzeniu w pustynię. To właśnie dowody potwierdzające jej prawdziwość eksperci przedstawili na łamach "American Mineralogist".

Jedna z autorek badania - Elizaveta Kovaleva z University of the Western Cape przekazała IFL Science: "głównym celem naszych badań było rozróżnienie pomiędzy wybuchem w powietrzu, takim jak nad Czelabińskiem czy Tunguską, a uderzeniem w powierzchnię". W tym celu naukowcy sięgnęli m.in. po transmisyjną mikroskopię elektronową, aby sprawdzić, w jaki sposób minerały układają się w szkle. Ta metoda pozwoliła im dostrzec kryształki tlenku cyrkonu o ułożeniu atomów, które może powstać jedynie w określonych warunkach.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Kilka znalezionych konfiguracji wydaje się potwierdzać, że szkło pustynne powstało za sprawą uderzenia meteoru. Do utworzenia jednej z nich potrzebna jest bowiem wysoka temperatura od 2250 do 2700 stopni Celsjusza, a do drugiej bardzo wysokie ciśnienie – ok. 130 000 atmosfer. Według Kovalev "te wysokie ciśnienia mogą powstać jedynie w skorupie ziemskiej po uderzeniu meteorytów". Dowody na scenariusz związany z uderzeniem kosmicznej skały są więc coraz bardziej przekonujące. Naukowcy muszą jednak wyjaśnić klika niewiadomych. Chodzi m.in. o znalezienie miejsca potencjalnego uderzenia.

Warto wspomnieć, że szkło pustynne było używane od czasów starożytnych. Wykorzystywano je do tworzenia amuletów używanych dla ochrony, ponieważ starożytni Egipcjanie uważali, że szkliwo ma mistyczne i ochronne właściwości. Nazywali je nawet "skałą boską". Wykorzystano je m.in. w amulecie Tutanchamona. Co ciekawe, to nie jedyny "pozaziemski" przedmiot, który posiadał władca Egiptu. W jego grobowcu znaleziono również bogato zdobiony złoty sztylet z kryształową głowicą. Późniejsze analizy wykazały, że broń miała pozaziemskie pochodzenie. Jego głownia zawiera 88 proc. żelaza, 10,8 proc. niklu i 0,6 proc. kobaltu. Są to proporcje niespotykane w przypadku przedmiotów wykonanych z ziemskiego żelaza, ale powszechne dla niektórych meteorów.