Praktyka przed teorią. Metoda prób i błędów skuteczniejsza od wykładu

Popełnianie błędów i pomyłek to cenny element edukacji. Intuicyjnie rozumie to wielu z nas, ale teraz fakt ten został potwierdzony konkretnym badaniem.

Tradycyjny model nauczania od dekad wygląda podobnie: najpierw słuchamy wykładu lub czytamy podręcznik, a potem przystępujemy do wykorzystania wiedzy w praktyce. Manu Kapur i Tanmay Sinha z Politechniki w Zurychu wykazali, że odwrócenie tego porządku mogłoby przynieść lepsze rezultaty.

Nowa publikacja została oparta o metaanalizę wyników 53 badań zbieranych przez ostatnie 15 lat. Wszystkie dotyczyły efektywności strategii edukacyjnych w obrębie matematyki, fizyki, biologii i chemii. W testach w ogóle nie uwzględniano umiejętności bardziej ogólnych, jak rozumienie czytanego tekstu oraz innych zadań zahaczających o humanistykę.

45 proc. badanych stanowiła młodzież ze szkół średnich, 37 proc. studenci, a pozostałe 18 proc. uczniowie podstawówek. Wzięte pod uwagę analizy pochodziły z trzech kontynentów: Ameryki Północnej, Europy oraz Azji.

Bez względu na wiek i szerokość geograficzną wyniki okazywały się bardzo zbieżne. Badani zwykle osiągali lepsze wyniki w nauce, kiedy musieli rozwiązywać ćwiczenia, nawet jeżeli wcześniej nie wyjaśniono im teorii i definicji stosowanych pojęć. Najlepiej było to widoczne w przypadku liceów i uniwersytetów. Jak tłumaczą autorzy, najmłodsze dzieci nie posiadają jeszcze dosyć wykształconych zdolności analitycznego rozumowania i samodzielne dochodzenie do rozwiązania może im czasem sprawiać kłopoty.

Jednak ogólnie rzecz biorąc, "praktyka jest prawie dwa razy skuteczniejsza niż roczne szkolenie pod okiem nawet najwybitniejszego nauczyciela" – twierdzi Kapur. Naukowiec uważa, że kiedy człowiek ponosi porażkę wykonując zadanie, znacznie szybciej nabywa nowe umiejętności.

Dlaczego tak się dzieje? Naukowcy wymieniają kilka głównych mechanizmów. Po pierwsze, popełnienie błędów samo wymusza uzupełnienie wiedzy. Po drugie, pomyłki najskuteczniej uzmysławiają człowiekowi ilość luk w jego wiedzy. Wreszcie po trzecie, praktyka otwiera na nowe koncepcje i lepiej niż sucha teoria pobudza zainteresowanie tematem.

Więcej informacji znajdziesz w źródle: T. Sinha, M. Kapur, When Problem Solving Followed by Instruction Works: Evidence for Productive Failure, "Review of Educational Research".